Niegdyś jedna z najważniejszych postaci w branży krypto, Sam Bankman-Fried, trafił na ławę oskarżonych pod 13 zarzutami oszustwa i spisku. Zarzuty koncentrują się wokół rzekomego złego zarządzania i przywłaszczenia środków klientów giełdy FTX. Jak doszło do tego, że druga największa giełda kryptowalut na świecie zbankrutowała z takim hukiem, a echo upadku odbiło się nie tylko na branży krypto, ale i wielu innych sektorach gospodarki? W bitcoin.pl na bieżąco śledziliśmy losy SBF i FTX, a teraz przygotowaliśmy kompletne podsumowanie od początków powstawania platformy FTX, aż po proces sądowy.

Upadek FTX: Jak SBF oskarżono o jedno z największych oszustw finansowych w historii USA?

Sam Bankman-Fried współzałożył firmę Alameda Research w 2017 roku, a następnie giełdę kryptowalut FTX w 2019 roku. Szybko stał się ikoną branży, przyciągając uwagę mainstreamu do kryptowalut. Dziś SBF mierzy się z oskarżeniami o liczne oszustwa i spisek w celu popełnienia przestępstwa. Z czasem stał się zatem ilustracją kontrowersji i obaw związanych z nadal nieuregulowaną branżą kryptowalut.

W listopadzie 2022 roku pojawiły się plotki, że znaczną część wielomiliardowego majątku Alameda Research przechowywano w FTT, natywnym tokenie FTX. FTX i Alameda posiadały większość FTT w obiegu, co sugerowało, że Alameda jest krytycznie narażona na sprzedaż FTT. Nastąpił szereg wydarzeń, które doprowadziły do upadku FTX i Alameda, zmniejszenia wartości rynku kryptowalut o 20% i ostatecznie – aresztowania Bankman-Frieda.

Tuż po pojawieniu się plotek, założyciel Binance, Changpeng Zhao, ogłosił, że sprzeda swoje FTT o wartości około 580 milionów dolarów. Spowodowało to spadek kursu o 75% i doprowadziło do masowego wycofania się inwestorów z giełdy FTX. FTX nie mogło zaspokoić nagłego, ogromnego wolumenu wypłat. Krótko potem okazało się, że na giełdzie brakuje 10 miliardów dolarów. To początek sprawy, która przejdzie do historii krypto.

Chronologia

2017

Listopad

25-letni, urodzony w USA Bankman-Fried uruchamia Alameda Research z Tarą Mac Auley, po porzuceniu pracy jako trader w Jane Street Capital i krótkim okresie zatrudnienia jako dyrektor ds. rozwoju w Centre of Effective Altruism.

2019

Maj

Bankman-Fried i Gary Wang, były pracownik Google, uruchamiają giełdę kryptowalut FTX, zarejestrowaną w Antigui i Barbudzie, z bazą operacyjną na Bahamach.

Lipiec

Token FTT zostaje najpierw wprowadzony w fazie sprzedaży prywatnej, a następnie publicznie, jako token giełdowy. Korzyści z jego posiadania obejmowały wówczas nagradzanie użytkowników niższymi opłatami na giełdzie.

Sierpień

FTX zamyka rundę seedową o wartości 8 miliardów dolarów, z udziałem takich firm jak Pantera Capital, Sequoia Capital, Digital Currency Group, Binance, Binance Labs i Consensus Labs.

Szacuje się, że Bankman-Fried „pożyczył” co najmniej 1 miliard dolarów na sfinansowanie swojego luksusowego stylu życia. Co więcej, zatwierdził też pożyczki dla swoich rodziców i współpracowników.

2020

Październik

FTX uruchamia “ułamkowy handel akcjami” dla pochodnych Tesli, Apple i Amazon.

Grudzień

FTX tokenizuje akcje pięciu firm z branży konopnej.

2021

Lipiec

FTX ma ponad milion użytkowników i staje się trzecią co do wielkości giełdą kryptowalut na świecie pod względem wolumenu obrotu. Giełda pozyskuje kolejne 900 milionów dolarów od 60 inwestorów, wykupuje także wczesnego inwestora i akcjonariusza Binance i Zhao za kwotę, która szacowana jest na około 2 miliardy dolarów. Zhao zostaje właścicielem 580 milionów dolarów w FTT.

Październik

FTX pozyskuje 420 milionów dolarów w ramach finansowania venture. To natomiast prowadzi do wyceny firmy na poziomie 25 miliardów dolarów. Bankman-Fried zostaje po raz pierwszy wymieniony na liście miliarderów Forbesa, z szacunkowym majątkiem netto wynoszącym 22,5 miliarda dolarów.

Pod koniec 2021 roku majątek SBF szacuje się już na 26 miliardów dolarów. Większość pochodzi z jego połowy udziałów w FTX oraz posiadanych tokenów FTT. FTX natomiast kończy rok zawierając umowy marketingowe z takimi podmiotami jak zespoły Formuły 1, zespoły esportowe Furia i Team SoloMid oraz partnerstwa z prominentnymi sportowcami, takimi jak Tom Brady.

2022

Styczeń

FTX uruchamia FTX Ventures, fundusz o wartości 2 miliardów dolarów, który pozyskuje 400 milionów dolarów od inwestorów. Wycena FTX osiąga poziom 32 miliardów dolarów.

Luty

W trakcie NFL Super Bowl na wyświetlaczach pojawiają się liczne reklamy firm z branży kryptowalut. W jednej z nich, dotyczącej FTX, aktor Larry David krytykuje osoby sceptyczne wobec FTX. Porównuje ich bowiem do wczesnych ludzi, którzy kwestionowali wynalazek koła.

Maj

Do tej pory Uniwersytet Stanforda, pracodawca rodziców Bankman-Frieda, otrzymał 5,5 miliona dolarów darowizn od FTX.

Lipiec

Bankman-Fried “ratuje” borykające się z problemami przedsięwzięcia krypto. Między innymi pożycza BlockFi 250 milionów dolarów, udziela także Voyager Digital kredytu na kwotę 200 milionów dolarów.

Wrzesień

„Bloomberg” zastanawia się nad konfliktem interesów – zauważa, że Alameda, zarabiająca miliony dolarów dziennie na handlu arbitrażowym Bitcoinem, jest “twórcą rynku” dla giełdy FTX. Bankman-Fried argumentuje jednak, że Alameda zapewnia płynność.

2 listopada

„CoinDesk” publikuje przeciek dokumentów Alameda Research, ujawniając udziały spółki w FTT. Mówi się, że Alameda posiada 3,66 miliarda dolarów z 5,1 miliarda dolarów wartości FTT w obiegu, a także kolejne miliardy w FTT jako zabezpieczenie.

6 listopada

CEO Binance, Zhao, mówi, że sprzeda swoje udziały w FTT o wartości 580 milionów dolarów.

8 listopada

Klienci FTX żądają łącznej kwoty 6 miliardów dolarów w wypłatach, jednak te zostają wstrzymane. Zhao oferuje zakup giełdy FTX, ale wycofuje się z oferty już dzień później.

10 listopada

Komisja Papierów Wartościowych i Giełd oraz Departament Sprawiedliwości USA wszczynają śledztwo w sprawie FTX.

11 listopada

Bankman-Fried rezygnuje ze stanowiska dyrektora generalnego FTX, giełda natomiast składa wniosek o upadłość w USA. Zgłaszane są doniesienia o braku ponad 10 miliardów dolarów aktywów należących do klientów.

16 listopada

Larry David i inni celebryci, którzy promowali giełdę, stawiają czoła pozwom za wprowadzające w błąd praktyki.

12 grudnia

Bankman-Fried zostaje aresztowany na Bahamach. Federalna ława przysięgłych oskarża go o oszustwo i spisek.

21 grudnia

Bankman-Friend zgadza się na ekstradycję do USA. Współzałożyciel FTX, Gary Wang, oraz dziewczyna Bankman-Frieda, CEO Alameda Caroline Ellison, przyznają się do zarzutów.

22 grudnia

Po pierwszym pojawieniu się w sądzie federalnym, Bankman-Fried zostaje zwolniony za kaucją w wysokości 250 milionów dolarów do domu swoich rodziców w Kalifornii.

2023

Styczeń

Datę procesu wyznacza się na październik 2023 roku, a Bankman-Fried nie przyznaje się do winy.

Luty

Dyrektor ds. inżynierii FTX, Nishad Singh, również przyznaje się do winy. Podobnie jak Wang i Ellison, zgadza się na współpracę z prokuraturą.

Sierpień

Bankman-Fried zostaje zatrzymany, po cofnięciu kaucji z powodu prób przekupstwa świadków.

3 października

SBF stawia czoła procesowi 7 z 13 zarzutów.

Co zarzuca się Samowi Bankman-Friedowi i dlaczego?

Bankman-Fried historycznie zaprzeczał, że Alameda Research jest ściśle związana z FTX, podkreślając, że jest to całkowicie niezależny biznes.

Giełda powinna posiadać rezerwy odpowiadające dokładnej wartości kryptowalut klientów na platformie. Jednak wpłacane przez nich środki były przekierowywane gdzie indziej. Gdy w listopadzie 2022 roku na platformie wybuchła tzw. panika bankowa, firma nie była w stanie wypłacić środków.

Byłemu CEO zarzuca się wysyłanie środków klientów FTX na konta Alameda w celu finansowania działalności drugiej firmy (w tym handlu wysokiego ryzyka). Na ten moment nadal brakuje 8,9 miliarda dolarów należących do klientów.

Bankman-Fried przywłaszczał sobie środki również na inne inwestycje i prywatne potrzeby, a także na znaczące kampanie marketingowe i darowizny polityczne. Szacuje się, że „pożyczył sobie” co najmniej 1 miliard dolarów. Sfinansował dzięki nim swój luksusowy styl życia i zatwierdził pożyczki dla swoich rodziców i współpracowników.

SBF ma na swoim koncie łącznie 13 zarzutów. Wśród nich znajdują się:

• Spisek w celu popełnienia oszustwa wobec klientów FTX i pożyczkodawców Alameda Research.
• Oszustwo wobec klientów FTX i Alameda Research.
• Spisek w celu popełnienia oszustwa na klientach FTX w związku z zakupem i sprzedażą instrumentów pochodnych.
• Spisek w celu popełnienia oszustwa dotyczącego papierów wartościowych na inwestorach giełdy.
• Spisek w celu prania brudnych pieniędzy.

Karą za wszystkie zarzuty wobec 31-latka może być nawet 110 lat więzienia.

Bankman-Fried będzie stawiał czoła pierwszym siedmiu zarzutom w procesie rozpoczynającym się 3 października 2023 roku. Drugi proces, dotyczący pozostałych oskarżeń, został zaplanowany na marzec 2024 roku. Proces może trwać nawet do sześciu tygodni.

Prokurator federalny Nowego Jorku, Damian Williams, opisuje sprawę jako “jedno z największych finansowych oszustw” w historii USA.