Zrozumieć Web3. Ewolucja internetu

Centralizacja pomogła miliardom ludzi wejść do sieci WWW i stworzyć stabilną, solidną infrastrukturę, bez której obecnie ciężko wyobrazić sobie życie. Niestety jednocześnie oznacza to, że garstka podmiotów kontroluje duże obszary sieci WWW, jednostronnie decydując, co powinno, a co nie powinno być dozwolone. Web3 jest odpowiedzią na ten problem. Zamiast sieci zmonopolizowanej przez duże firmy technologiczne, Web3 oferuje użytkownikom decentralizację, możliwość budowania i posiadania. Web3 oddaje władze w ręce jednostek, a nie korporacji. Zanim jednak przejdziemy do wyjaśnienia pojęcia Web3, przyjrzyjmy się, jak doszliśmy do tego momentu w rozwoju internetu.

Wczesna sieć

Większość ludzi myśli o sieci jako o stałym filarze współczesnego życia. Funkcjonowanie bez internetu wydaje się dla wielu z nas praktycznie niemożliwe. Najnowsze pokolenie już od wieku dziecięcego prowadzi równoległe życie w cyfrowej rzeczywistości. Jednak sieć, którą większość z nas zna dzisiaj, wyewoluowała i wielokrotnie przerosła pierwotne założenia jej twórców. Aby lepiej to zrozumieć, warto podzielić jej krótką historię na dwa okresy — Web1 i Web2.

Web1 – odczyt treści (1990-2004)

Internet powstał już w latach 60. XX wieku w celu ułatwienia komunikacji pomiędzy poszczególnymi jednostkami agencji rządowych, uniwersytetów i organizacji badawczych. Inżynierowie dostrzegli z czasem ogromny potencjał w łatwo dostępnej sieci, która – wtedy jeszcze w teorii – mogłaby połączyć cały świat. Ponieważ budowanie w Internecie (technicznie – Internet Protocol lub IP) nie było możliwe bezpośrednio, wynalazca Tim Berners Lee wprowadził protokół World Wide Web (WWW), który znajdował się na warstwie powyżej IP. Jego pomysłem było umożliwienie wymiany informacji z dowolnego miejsca na Ziemi. Dało to początek temu, co dzisiaj nazywamy siecią.

Powstawanie wczesnej sieci, znanej obecnie jako Web1, miało miejsce mniej więcej w latach 1990-2004. Ten okres przyniósł koncepcję stron internetowych, na których ludzie mogli umieszczać wszelkiego rodzaju treści. Strony te były dostępne dla każdego użytkownika sieci, który posiadał ich unikalne identyfikatory – adresy URL. Te były swoistymi zarezerwowanymi miejscami we wspólnej sieci, stąd nadana im nazwa – witryny internetowe. W tych czasach interakcja między użytkownikami była bliska zeru. Użytkownicy rzadko tworzyli treści – stąd Web1 jest znany jako sieć tylko do odczytu.

Wraz z rozwojem tej sieci, fundamentalna infrastruktura, taka jak satelity, przewody czy wieże, była konsolidowana przez firmy telekomunikacyjne. Hosting odbywał się „lokalnie”, co oznacza, że ​​strony internetowe i ich podstawowe dane były przechowywane u poszczególnych dostawców sieci.

Podsumowując, w tym momencie rozwoju sieci: dane są scentralizowane, przechowywanie danych jest scentralizowane, a także komunikacja tych danych jest scentralizowana.

Web2 – odczyt i tworzenie treści (2004–teraz)

Okres Web2 rozpoczął się w 2004 roku wraz z rozwojem internetowego oprogramowania. To czas ulepszenia protokołów i elementów umożliwiających obsługę sieci, takich jak przeglądarki i systemy operacyjne. Jedną z popularnych kategorii oprogramowania, która pojawiła się w Internecie, były sieci społecznościowe.

Sieć ewoluowała w kierunku odczytu i tworzenia treści. Firmy tworzące witryny internetowe poza udostępnianiem własnych treści zaczęły również dostarczać platformy do udostępniania treści generowanych przez użytkowników. Ci nareszcie mogli zacząć wchodzić ze sobą w interakcje.

Ten okres to napływ ogromnej ilości użytkowników do Internetu. Kilka czołowych firm zaczęło więc kontrolować nieproporcjonalną ilość ruchu i wartości generowanej w sieci. Web2 zrodził również model przychodów oparty na reklamach. Chociaż użytkownicy mogli tworzyć treści, nie byli ich właścicielami ani nie korzystali z popularnej dziś monetyzacji.

E-mail i platformy takie jak MySpace, Facebook, YouTube itp. stały się normą. Ponieważ treści w sieci były teraz w dużej mierze tworzone przez użytkowników stron internetowych, konieczne było przejście od silosowej, scentralizowanej pamięci masowej do zdecentralizowanego hostingu, w którym użytkownicy hostowali własne dane. Ale tak się nie stało. Użytkownicy przekazywali dane, ale te nadal były w posiadaniu twórców stron internetowych. Jeśli hostujesz swoje dane, uważa się, że przechowujesz je we własnym zakresie, podobnie jak w przypadku trzymania środków w portfelu zamiast przechowywania ich do banku. W przypadku Web2 wygoda i niewiedza przeważyła nad konsekwencjami.

Oznacza to, że ​​użytkownicy nie kontrolowali oferowanych przez siebie danych, zamiast tego przekazywali je stronom internetowym. Oczekiwano wręcz, że użytkownicy będą przestrzegać ich Regulaminów (T&C), w przeciwnym razie zostaną wykluczeni z danej witryny. Nie wspominając o tym, że strona internetowa może w dowolnym momencie zmienić swój regulamin, zmuszając użytkownika do wyrażenia zgody lub odcięcia od usługi, a w niektórych przypadkach nawet jego własnych danych.

Web2 w pigułce: dane są zdecentralizowane, przechowywanie danych jest scentralizowane, a komunikacja tych danych również jest scentralizowana.

Web3 – odczyt, tworzenie i posiadanie

Określenie Web3 zostało wymyślone przez współzałożyciela Ethereum, Gavina Wooda, wkrótce po uruchomieniu Ethereum w 2014 roku. Gavin nazwał w ten sposób rozwiązanie problemu, który odczuwało wielu wczesnych użytkowników kryptowalut: korzystanie z internetu wymagało zbyt dużego zaufania do prywatnych firm. Jak wspomnieliśmy wcześniej, w większości przypadków jako użytkownik Web2 miałeś niewielką kontrolę nad własnymi danymi. Web3 rozwiązuje ten problem. Ta idea nie tylko rozwiązuje centralizację spowodowaną przez Internet, ale także rozwiązuje centralizację w wielu branżach.

Większość aplikacji Web3 jest określanych jako DAppsy (lub aplikacje zdecentralizowane), które są zbudowane w sieciach peer-to-peer, takich jak IPFS i Ethereum. Co więc czyni je zdecentralizowanymi?

• Zdecentralizowana natura zarządzania — są samoorganizujące się, co oznacza, że ​​użytkownicy korzystający z tych aplikacji mają nad nimi kontrolę.
• Zdecentralizowany charakter platform, na których się opierają — zamiast być zarządzanymi przez organ centralny, sieci te są budowane, obsługiwane i utrzymywane przez osoby prowadzące sieć lub, mówiąc technicznie, węzły.

W przeciwieństwie do stron internetowych zbudowanych i hostowanych na silosowych serwerach, DAppsy są budowane i hostowane w tych sieciach za pomocą smart kontraktów. Kolejną przewagą, jaką te zdecentralizowane aplikacje osiągają w wyniku przebywania w jednej wspólnej sieci, jest ich interoperacyjność. Jest to zdolność funkcji do interakcji z dowolną inną funkcją, nawet jeśli znajdują się w różnych aplikacjach. Inteligentne kontrakty są jak fragmenty kodu działające w sieciach blockchain. Po wdrożeniu działają zgodnie z programem, dzięki czemu użytkownicy mogą w pełni na nich polegać – są nie do powstrzymania i odporne na cenzurę.

W prostych słowach, w Web3: dane są zdecentralizowane, przechowywanie danych jest zdecentralizowane, jednak komunikacja tych danych jest nadal scentralizowana.

Ale w wyniku najnowszych rozwiązań Web3, warstwa podstawowa (gdzie odbywa się komunikacja) również dojrzała do zdecentralizowania. Technologia i sieć uczestników w końcu sprawiają, że pomysł w pełni zdecentralizowanego Internetu staje się możliwy do zrealizowania.

Główne idee Web3

Trudno jest podać sztywną definicję tego, czym jest Web3. Zapoznajmy się więc z kilkoma podstawowymi zasadami, którymi kierują się jego twórcy:

• Decentralizacja — zamiast dużych obszarów Internetu kontrolowanych i będących w posiadaniu scentralizowanych podmiotów, własność jest rozdzielana między jego twórców i użytkowników.
• Brak uprawnień — każdy ma równy dostęp do udziału w Web3 i nikt nie jest wykluczony.
• Wprowadzenie natywnych płatności —  użytkownicy używają kryptowalut do transakcji online, zamiast polegać na przestarzałej infrastrukturze banków.
• Brak zaufania — Web3 działa korzystając z zachęt i mechanizmów ekonomicznych, jego użytkownicy nie muszą polegać na zaufanych stronach trzecich.

Web3 daje Ci również prawo własności do Twoich zasobów cyfrowych w bezprecedensowy sposób. Załóżmy na przykład, że grasz w grę web2. Jeśli kupisz przedmiot w grze, jest on bezpośrednio powiązany z Twoim kontem. Jeśli twórcy gry usuną twoje konto, stracisz te przedmioty. Lub, jeśli przestaniesz grać, stracisz wartość zainwestowaną w przedmioty w grze. Web3 pozwala na bezpośrednią własność za pośrednictwem niewymiennych tokenów (NFT). Nikt, nawet twórcy gry, nie ma możliwości odebrania Ci własności. A jeśli przestaniesz grać, możesz sprzedać lub wymienić swoje przedmioty na otwartych rynkach i odzyskać ich wartość.

Web3 przeciw cenzurze sieci

Dynamika władzy między platformami a twórcami treści jest obecnie bardzo niezrównoważona. Dobrym przykładem obrazującym ten problem są ostatnie działania platformy OnlyFans. Jest to witryna z treściami dla dorosłych z ponad milionem twórców, z których wielu korzysta z platformy jako głównego źródła dochodu. W sierpniu zeszłego roku OnlyFans ogłosiło plany zakazania treści o charakterze jednoznacznie seksualnym. Ogłoszenie wywołało oburzenie wśród twórców, którzy czuli, że zostali okradzeni z dochodu na platformie, którą przecież sami pomogli stworzyć. Po nagłośnieniu sprawy decyzja została szybko odwołana. Pomimo zwycięstwa twórców w tej sprawie, cała sytuacja dobitnie pokazuje problem twórców Web2 – jeśli opuścisz platformę, tracisz reputację i nagromadzone obserwowanie.

W Web3 Twoje dane znajdują się w łańcuchu bloków. Decydując się na opuszczenie platformy, możesz zabrać swoją reputację ze sobą, podłączając ją do innego interfejsu, który bardziej odpowiada Twoim wartościom.

Zdecentralizowane organizacje autonomiczne (DAO)

Oprócz posiadania danych w Web3, możesz stać się właścicielem platformy jako kolektywu, używając tokenów, które działają jak udziały w firmie. DAO pozwalają koordynować platformę o zdecentralizowanym charakterze i podejmować decyzje dotyczące jej przyszłości.
DAO działają dzięki smart kontraktom, które automatyzują zdecentralizowane podejmowanie decyzji. Użytkownicy z natywnymi tokenami danej organizacji głosują nad podejmowaniem decyzji, a kod automatycznie wykonuje wynik głosowania.

Myśl końcowa

Web3 stał się uniwersalnym określeniem na wizję nowego, lepszego internetu. W swojej istocie Web3 wykorzystuje łańcuchy bloków, kryptowaluty i NFT, aby przywrócić użytkownikom prawa do ich własności. W zdecentralizowanej sieci każdy z niej korzystający ma pełną władzę nad zarządzaniem swoimi danymi, posiadanymi dobrami i możliwością monetyzacji swoich usług.