Zachowania stadne na rynku kryptowalut, czyli jak nie stać się ofiarą “mądrości tłumu”?

Zachowania stadne znane również jako herd behaviour, jest złożonym zjawiskiem psychologicznym, które ma korzenie zarówno w biologii, jak i w kulturze. Chociaż pojęcie to jest często używane w kontekście rynków finansowych, jest ono znacznie głębsze i ma wiele aspektów.

Czynniki odpowiedzialne za zachowania stadne

Zachowania stadne są złożonym zjawiskiem głęboko zakorzenionym w zwierzęcej psychice. Choć może ono mieć korzyści w pewnych kontekstach, jest też źródłem ryzyka, zwłaszcza w środowisku finansowym. Dlatego ważne jest, aby być świadomym tych mechanizmów i starać się podejmować przemyślane decyzje.

Biologiczne korzenie

W świecie zwierząt zachowanie stadne ma kluczowe znaczenie dla przetrwania. Przykładowo, gdy stadne ptaki migrują, ich jednostkowe siły łączą się, tworząc skomplikowane formacje lotu, które zwiększają efektywność i zmniejszają ryzyko drapieżnictwa. Podobnie ryby formują ławice, które utrudniają drapieżnikom wypatrzenie i schwytanie pojedynczej ofiary.

Psychologia tłumu

W kontekście ludzkim, herd behaviour jest widoczne w sytuacjach skoordynowanego zachowania mas. Przykłady to mody, trendy konsumenckie czy reakcje na kryzysy społeczne. Ludzie mają naturalną skłonność do szukania potwierdzenia swoich przemyśleń i poczynań w działaniach innych, co prowadzi do wzmacniania zbiorowych przekonań i działań.

Mechanizmy obronne

Dla wielu ludzi istnieje pewien komfort w byciu częścią większości. Podążanie za tłumem może zmniejszać poczucie indywidualnego ryzyka lub odpowiedzialności. Jeśli wszyscy robią to samo, łatwiej jest usprawiedliwić własne decyzje, nawet jeśli nie są one optymalne.

Wpływ informacji

W erze cyfrowej informacje rozprzestrzeniają się błyskawicznie, co może amplifikować zachowania stadne. Gdy ludzie obserwują, jak inni reagują na pewne informacje w mediach społecznościowych czy wiadomościach, mogą czuć się zmuszeni do podjęcia podobnych działań, niezależnie od tego, czy są one oparte na solidnych dowodach i analizie, czy też nie.

Zachowania stadne w finansach

Na rynkach finansowych, w tym na rynku kryptowalut, zachowanie stadne może prowadzić do spekulacyjnych baniek i krachów. Strach (FUD) i chciwość (FOMO) to dwie emocje odgrywające kluczową rolę w kształtowaniu zachowań inwestorów na rynku kryptowalut. Gdy inwestorzy obserwują, że inni kupują pewne aktywo, mogą czuć, że także powinni to zrobić – co prowadzi do przewartościowania. Podobnie, gdy panika rozprzestrzenia się i ludzie zaczynają masowo sprzedawać, może to prowadzić do gwałtownego spadku cen.

FOMO (Fear of Missing Out)

Kiedy ceny kryptowalut rosną, wiele osób obawia się, że przegapi szansę na zarobek. Niejednokrotnie byliśmy świadkami, jak nagła fala zainteresowania jednym projektem lub walutą prowadziła do gwałtownych wzrostów cen. Bez dogłębnego zrozumienia, co naprawdę stoi za danym projektem, inwestorzy wpadają w pułapkę kupowania na szczytach, kierując się jedynie tym, że inni też to robią.

FUD (Fear, Uncertainty, Doubt)

Gdy rynek koryguje lub zaczyna spadać, strach przed utratą inwestycji może prowadzić do paniki i masowej wyprzedaży. Zamiast podejmować decyzje oparte na analizie, wielu inwestorów reaguje impulsywnie, sprzedając swoje aktywa w obliczu spadających cen.

Ekspert w dziedzinie ludzkich emocji – Damian Grimling, który jest współtwórcą publikacji naukowych i artykułów z zakresu rozpoznawania emocji, uczenia maszynowego oraz przetwarzania języka naturalnego, tak komentuje owe zjawiska w kontekście rynków finansowych:

Szereg publikacji naukowych potwierdza silną korelację między nastrojem a działaniem. Co więcej, wskazuje na związek przyczynowo-skutkowy – za większością działań stoją emocje, to one popychają nas do działania. Zresztą potwierdzają i tłumaczą znane wymienione w artykule, mechanizmy i strategie zachowań, takie jak: FUD, FOMO etc. Także analiza techniczna to nic innego, jak próba odwzorowania zachowań ludzkich.

Moim zdaniem rozwiązania są dwa: albo trzymamy emocje na wodzy i pozwalamy dojść do głosu rozsądkowi i dopiero wtedy wchodzimy na rynek (bardzo trudne, wiem po sobie) albo wykorzystujemy narzędzia algorytmiczne, oparte właśnie na analizie behawioralnej – odczycie emocji i wnioskowaniu na ich podstawie. To pozwala za nas analizować dziesiątki tysięcy informacji w krótkim czasie pod kątem wywoływanego sentymentu, podejmować na tej podstawie decyzje inwestorskie, bez angażowania naszych osobistych emocji w trading. Te zaangażujmy w ciekawsze aktywności 😉

Brak edukacji i doświadczenia vs. społeczna presja

Wielu uczestników rynku kryptowalut to nowi inwestorzy, którzy nie mają wcześniejszego doświadczenia w inwestowaniu. Bez solidnej wiedzy o tym, jak działają rynki i jakie czynniki wpływają na ceny, są bardziej podatni na emocjonalne reakcje i podejmowanie decyzji opartych na zachowaniach innych uczestników rynku.

Kontekst cyfrowego świata

Współczesne media społecznościowe stały się narzędziem, które umożliwia błyskawiczne przekazywanie informacji i opinii na globalną skalę. Dla wielu osób platformy takie jak Twitter, Facebook czy Instagram stały się głównym źródłem informacji, a tym samym i wpływów zewnętrznych dotyczących podejmowania decyzji inwestycyjnych. W tym kontekście presja społeczna przyjmuje nową, znacznie bardziej intensywną formę.

“Mądrość tłumu” a realność

W teorii “mądrość tłumu” mówi o tym, że zbiorowe osądy czy decyzje są często bardziej precyzyjne niż osądy jednostkowe. Jednak w praktyce rynek kryptowalut często pokazuje, że zbiorowa euforia lub panika mogą prowadzić do nierealnych wycen i nieprzemyślanych decyzji. Presja społeczna, która nakazuje “iść za tłumem”, potęguje te tendencje.

W  środowisku, gdzie panuje ogólny konsensus co do pewnej decyzji inwestycyjnej lub kierunku rynku, łatwo jest założyć, że tylu ludzi nie może się mylić. Ta iluzja konsensusu może prowadzić do przekonania, że istnieje pewność co do przyszłości danego aktywa. Tym samym powstaje przekonanie, że ryzyko inwestycji jest minimalne.

Wpływ influencerów

Influencerzy, czyli osoby o dużej liczbie obserwujących i znaczącym wpływie w mediach społecznościowych, odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu opinii i zachowań inwestorów na rynku kryptowalut. Jedno wypowiedziane przez nich zdanie, rekomendacja czy prognoza mogą skłonić tysiące ludzi do zakupu lub sprzedaży określonej kryptowaluty.

Ryzyko potwierdzenia własnych przekonań

Presja społeczna może też wpływać na to, jakie informacje inwestorzy wybierają do konsumpcji. Ludzie mają skłonność do poszukiwania i przyswajania informacji, które potwierdzają ich wcześniejsze przekonania. W środowisku mediów społecznościowych, gdzie algorytmy często dostarczają użytkownikom treści zgodne z ich wcześniejszymi zainteresowaniami i przekonaniami, istnieje ryzyko utknięcia w “bańce informacyjnej”.

Potęga presji grupy

Człowiek jest istotą społeczną, a jego decyzje są często kształtowane przez chęć przynależności do grupy i akceptacji przez nią. Presja społeczna w kontekście inwestycji polega na tym, że ludzie chcą “nie odstawać” od reszty, co może prowadzić do podejmowania decyzji opartych nie na rzetelnej analizie, ale na chęci bycia częścią większości.

Zaniedbywanie ryzyka

Kiedy jesteśmy zanurzeni w atmosferze euforii rynkowej, łatwo jest zapomnieć o fundamentalnych zasadach inwestowania, a zatem także o ryzyku. Pozorna pewność wynikająca z zachowań tłumu może skutkować niedocenianiem potencjalnych zagrożeń i nierzetelną analizą rynku.

Senstistock – bot, który rozumie ludzkie emocje

Ludzka natura często prowadzi do poddawania się emocjom, które mogą zaburzać racjonalne decyzje inwestycyjne. Nic zatem dziwnego, że coraz chętniej wspomagamy się narzędziami, które umożliwiają nam ocenę sytuacji z nieco bardziej obiektywnej perspektywy.

Takim narzędziem jest np. Sentistocks. Jest to zaawansowany system wykorzystujący sztuczną inteligencję do analizy emocji rynkowych. Pomaga on inwestorom w lepszym zrozumieniu rynku finansowego – zwłaszcza kryptowalut – i podejmowaniu decyzji inwestycyjnych. Bot wykorzystuje zautomatyzowaną analizę emocji, aby uzyskać głębszy wgląd w nastroje inwestorów. Obejmuje ona przetwarzanie wszystkich dostępnych tekstów online, aby zrozumieć, jakie emocje zawierają, a następnie koreluje te dane z notowaniami Bitcoina.

Technologia stojąca za Sentistock łączy inżynierię lingwistyczną, psychologię, neurobiologię i sztuczną inteligencję za pomocą głębokich sieci neuronowych. System opiera się na dwóch modelach analizy emocji: modelu 8 podstawowych emocji zaproponowanych przez Plutchika oraz klasycznym modelu sentymentu z skalą polaryzacji (pozytywna, negatywna) i pobudzenia dla dowolnego tekstu​​.