Jak poprawnie wypełnić PIT i rozliczyć podatek od kryptowalut?

Zbliża się ostateczny termin rozliczenia się z fiskusem za rok 2022 r. Jak prawidłowo rozliczyć PIT pod kątem kryptowalutowych inwestycji? Na to pytanie postaramy się odpowiedzieć w poniższym tekście.

Kryptowaluty w polskim prawie

Najpierw zobaczmy, jak kryptowaluty są “osadzone” w polskim prawie w kontekście podatków (przypomnijmy, że istnieją kraje, w których można rozliczać się na bardziej korzystnych warunkach kraje, w których można rozliczać się na bardziej korzystnych warunkach). O tę kwestię zapytaliśmy Przemysława Krala, CEO Zondy. W rozmowie z nami podkreślił, że kluczowa jest tutaj Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych. To właśnie w niej, w art. 5a pkt 33, znajduje się odwołanie do “definicji waluty wirtualnej zawartej w art. 2 ust. 2 pkt 26 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu”. Zgodnie z tym zapisem, przez walutę wirtualną rozumie się cyfrowe odwzorowanie wartości, które nie jest:

• prawnym środkiem płatniczym emitowanym przez NBP, zagraniczne banki centralne lub inne organy administracji publicznej;
• międzynarodową jednostką rozrachunkową ustanawianą przez organizację międzynarodową i akceptowaną przez poszczególne kraje należące do tej organizacji lub z nią współpracujące;
• pieniądzem elektronicznym w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych;
• instrumentem finansowym w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi;
• wekslem lub czekiem.

Do tego takie cyfrowe odwzorowanie wartości jest wymienialne w obrocie gospodarczym na prawne środki płatnicze i akceptowane jako środek wymiany. Może być także elektronicznie przechowywane lub przeniesione albo może być przedmiotem handlu elektronicznego.

Z kolei według przepisów prawa podatkowego przychody z obrotu kryptowalutami kwalifikują się jako przychody z kapitałów pieniężnych. Pod te przepisy podchodzi wymiana wirtualnej waluty na prawny środek płatniczy (czyli np. na polskiego złotego), towar, usługę lub prawo majątkowe. Innymi słowy, jeżeli za kryptowaluty kupimy np. samochód, nie zwalnia nas to z obowiązku zapłacenia podatku. Tymi samymi przepisami objęte jest też regulowanie innych zobowiązań walutą wirtualną. W ramach obecnie obowiązującego prawa daniny nie zapłacimy tylko wtedy, gdy zamienimy kryptowaluty na inne cyfrowe aktywa (np. bitcoiny na stablecoiny lub litecoiny czy ethery).

Jak obliczyć podstawę podatkową?

Wiemy już, jak są definiowane kryptowaluty i kiedy musimy zapłacić podatek. Teraz odpowiemy na pytanie, jak obliczyć podstawę podatkową.

Podstawą opodatkowania jest dochód (czyli przychód minus koszty jego uzyskania). Ten powstaje zaś już wtedy, gdy inwestor sprzedał kryptowaluty na giełdzie, w kantorze czy na wolnym rynku, albo kiedy dokonał zapłaty kryptowalutami za usługę (wspominaliśmy o tym już powyżej). Niestety wiele osób nadal zakłada, że konieczność zapłaty daniny fiskusowi ich nie dotyczy, jeżeli nie wypłaciły fiatów poza giełdę. Jest to jednak mylne założenie i jeden z często powtarzanych, podatkowych mitów.

Wspomniane koszty uzyskania przychodów to udokumentowane wydatki, jakie zostały bezpośrednio poniesione za zakup kryptowalut, a także koszty związane z ich sprzedażą – w tym także udokumentowane wydatki, jakie zostały poniesione na rzecz podmiotów, które pośredniczą w sprzedaży tych walut

– tłumaczył w rozmowie z nami Kral z Zondy.

Niezależnie od tego, czy w danym roku inwestor uzyskał przychód, czy też nie, wszystkie poniesione w danym roku podatkowym koszty powinny zostać wykazane w zeznaniu rocznym

– dodał.

W tym miejscu warto dodać kolejną ważną informację. Do kosztów uzyskania przychodów nie można zaliczyć wydatków poniesionych na:

• zakup koparek;
• zakup energii elektrycznej zużywanej do kopania;
• zamianę kryptowaluty na inną kryptowalutę.

Jakie zeznanie złożyć?

Celem poprawnego złożenia zeznania musimy użyć odpowiedniego formularza. W przypadku kryptowalut będzie to PIT-38 (dla przychodów uzyskanych w 2022 roku będzie to druk nr 16).

Jak wypełnić poszczególne pola? Nie wystarczy bowiem wypełnić tylko pole Dochód. Urząd chce poznać też nasz przychód czy koszty jego uzyskania. Przeanalizujmy tę kwestię na konkretnym przykładzie.

W 2022 r. Jan kupił na giełdzie Zonda BTC o wartości 10 000 zł oraz LTC o wartości 2 000 zł. Łącznie, jak łatwo policzyć, zainwestował 12 000 zł. W tym samym roku zdecydował się jednak sprzedać kryptowaluty – BTC za 20 000 zł i LTC za 5 000 zł. Łącznie otrzymał 25 000 zł (co pokazuje, że jest całkiem zręcznym traderem). Jan uzyskał więc przychód w wysokości 25 000 zł przy kosztach uzyskania przychodów wynoszących 12 000 zł. Dochód do opodatkowania wynosi w tym przypadku 13 000 zł (to wynik prostego działania matematycznego: 25 000 zł – 12 000 zł). W związku z tym, Jan będzie musiał zapłacić podatek w wysokości 2 470 zł (19% * 13 000 zł = 2 470 zł).

Pomogliśmy Janowi wypełnić PIT. Prawidłowo wypełniony dokument wygląda tak:

Brak dochodu ze sprzedaży kryptowalut a PIT

Przeanalizujmy jednak alternatywny wariant. Co byłoby gdyby Jan w 2022 r. dokonał wyłącznie zakupu kryptowalut. Nabyłby je np. za kwotę 25 000 zł i nie sprzedał żadnego z coinów. Czy to zwalnia go z obowiązku wypełnienia PIT-u? Nie. Wtedy jednak wypełnia jedynie pola nr 35 i 38. W obu podaje tę samą wartość – 25 000 zł. Wartość ta będzie również kosztem do rozliczenia w kolejnym roku kalendarzowym. Po wypełnieniu tabelka powinna wyglądać tak, jak przedstawiliśmy poniżej:

Dlaczego powyższe jest takie ważne? Składając bowiem formularz PIT-38 za 2023 rok, Jan będzie mógł wpisać stratę 25 000 zł (koszty uzyskania przychodów poniesione w latach ubiegłych i niepotrącone w poprzednim roku podatkowym) w rubryce nr 36. Jeżeli w bieżącym roku nadal będzie mieć stratę i znowu pozostaną mu koszty do rozliczenia na następny rok (rubryka 38), to tak samo powinien postąpić w kolejnym roku rozliczeniowym. Innymi słowy, stratę z rubryki 38 należy przepisywać w PIT-38 w kolejnych latach aż do momentu, kiedy przychody ze sprzedaży kryptowalut przewyższą koszty zakupu walut wirtualnych. Wtedy opisywana przez nas część PIT będzie wyglądała tak:

Zyski z programu partnerskiego i z airdropów

Powyższe nie kończy tematu. Niektóre giełdy – np. Zonda – oferują swoim klientom programy partnerskie, które pozwalają im generować dodatkowe zyski w postaci kryptowalut. Jak je rozliczyć?

W momencie, kiedy otrzymujemy kryptowaluty w ramach programu partnerskiego Zondy, nic się nie dzieje. Natomiast kiedy je sprzedamy, cała wartość sprzedaży do tradycyjnej waluty będzie opodatkowana. Wynika to z faktu, że nabyliśmy te cyfrowe aktywa za 0 zł

– rozwiewa wszelkie wątpliwości Kral, CEO Zondy.

I kolejna nietypowa transakcja: jak opodatkowane są airdropy lub forki? Jeśli otrzymaną wirtualną walutę zamienimy na inną, to nie powstaje obowiązek podatkowy. Jeśli jednak dokonamy jej sprzedaży – wyjścia do waluty tradycyjnej lub zakupu towaru lub usługi przy jej użyciu – wtedy taki obowiązek już jak najbardziej powstaje.

Rzeczy, które są pewne

Mamy nadzieję, że za pomocą tego tekstu rozwialiśmy Wasze wszelkie wątpliwości dot. podatku od kryptowalut. Oczywiście decyzja należy do Was, ale pamiętajcie, że płacenie podatków od dochodów jest koniecznością, której unikanie może wiązać się z wieloma przykrościami. W skrajnych przypadkach urząd może nałożyć na niepokornego, niedoszłego podatnika karę w wysokości aż 75% dochodu. Jak więc widać, unikanie płacenia danin państwu może się mocno nie opłacić.