Zachód blokuje dostęp do SWIFT rosyjskim bankom

Koalicja krajów należących do NATO zobowiązała się do podjęcia dodatkowych środków, które pozwolą odciąć Rosję od światowego systemu finansowego. Co więcej, kraje te zapowiedziały utworzenie nowej transatlantyckiej grupy zadaniowej, której zadaniem będzie zamrożenie zagranicznych aktywów osób objętych sankcjami.

Rosja traci dostęp do sieci SWIFT

Nakaz ten blokuje również wybranym rosyjskim bankom możliwość korzystania ze SWIFT – międzynarodowego systemu płatności wykorzystywanego przez banki do przesyłania pieniędzy na całym świecie.

SWIFT to skrót od The Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication. Jest to organizacja z siedzibą w Belgii, której właścicielami jest wiele największych europejskich banków. Sieć płatnicza organizacji nie zajmuje się jednak wymianą pieniędzy, ale służy do uwierzytelniania zleceń płatniczych przekazywanych między bankami. Jej usługi każdego dnia wykorzystywane są do przetwarzania około 42 milionów transakcji w ponad 200 krajach.

Trudno przewidzieć, jaki wpływ będzie miało wykluczenie ze SWIFT na sytuację polityczną i militarną na Ukrainie. Z całą pewnością będzie to jednak bolesne dla rosyjskich banków i rynków, na które już wcześniej nałożono rozmaite sankcje finansowe.

W artykule z 2021 roku Carnegie Moscow Center określił wykluczenie ze SWIFT jako “opcję nuklearną”, która szczególnie mocno uderzyłaby w Rosję. Przede wszystkim ze względu na zależność tego kraju od eksportu energii denominowanego w dolarach amerykańskich. Autorka artykułu – Maria Shagina napisała wówczas:

Odcięcie spowodowałoby przerwanie wszystkich transakcji międzynarodowych, wywołałoby wahania kursów walut i spowodowałoby masowy odpływ kapitału.

Warto zauważyć, że w rozporządzeniu nie wprowadzono pełnego zakazu dostępu Rosji do SWIFT. Zobowiązano się jednak do “zapewnienia, że wybrane rosyjskie banki zostaną usunięte z systemu”.

Co działo się po zablokowaniu SWIFT w Iranie?

Kiedy Iran został usunięty ze SWIFT w 2012 roku – co było pierwszym przypadkiem wyrzucenia jakiegokolwiek kraju z sieci – zniszczyło to prawie połowę wartości sektora naftowego tego kraju. Roczny eksport zmniejszył się z 92,5 mld dolarów do 52 mld dolarów. Irańskie banki zostały ponownie podłączone do SWIFT w 2016 roku.

Jednak Rosja również od lat przygotowywała się na taką ewentualność. Wyrzucenie ze SWIFT po raz pierwszy zasugerowano w 2014 roku w odpowiedzi na inwazję tego kraju w ukraińskim regionie Donbas. Jeszcze tym samym roku Rosja utworzyła własną krajową alternatywę dla SWIFT – System Transferu Komunikatów Finansowych, czyli SPFS. W Chinach działa również konkurencyjny system o nazwie Cross-Border Interbank Payment System (CIPS). Żaden z nich nie cieszy się jednak tak dużym poparciem ani międzynarodową akceptacją jak SWIFT.