za
robert

Jak myślano o pieniądzu. Część 9. Pokonaj kryzys!

2020-08-27
Dla wnikliwych

W ubiegłym tygodniu w tym cyklu przyjrzeliśmy się temu, jak o pieniądzach myśleli komuniści. Dziś przybliżymy wam to, jak w latach 30. walczono z kryzysem i jak zmieniło to myślenie o pieniądzach.

Wielki kryzys

Analizowanie powodów kryzysu, który rozpoczął się w 1929 r., to temat na inny artykuł. Na potrzeby tego przedstawimy jego genezę raczej po krótce.

Słynny Wielki Kryzys rozpoczął się w październiku 1929 r. Wszystko zaczęło się od krachu na giełdzie na Wall Street. Warto zauważyć, że władze USA starały się wtedy walczyć z problemem zupełnie innymi metodami, niż ma to miejsce obecnie. Prezydent Herbert Hoover i jego doradcy postawili na politykę deflacyjną. Podwyższono też cła i to aż o 40 proc. Zaostrzono przy okazji przepisy imigracyjne. Do tego założona w roku kolejnym Grain Stabilization Corporation skupowała zboże od farmerów, którzy mogliby mieć problem z jego sprzedażą. Rozpoczęto program robót publicznych.

To jednak nie koniec. W dalszej części programu realizowane przez rząd podniesiono podatki i to o aż 40 proc.

bankor
John Maynard Keynes (z prawej) i Harry Dexter White na konferencji w Bretton Woods

Wszystko to było oparte na interwencjonizmie państwowym. Uznano, że rola państwa powinna być większa, niż uważano przez wieki. To powinni móc mocno interweniować w gospodarkę, by pomóc jej się podnieść w czasie zapaści.

Twórcą koncepcji interwencjonizmu był John. M. Keynes. Zakładał on kreowanie popytu na rynku poprzez wydatki publiczne, takie jak roboty publiczne, zasiłki socjalne, zbrojenia, dopłaty dla rolników za ograniczanie produkcji itd. Problemem było to, że – tak jak w przypadku dopłat dla producentów żywności za brak nadprodukcji czy zasiłków dla bezrobotnych – rząd wydawał środki, ale nie zwiększało to produkcji. Jakby tego było mało, władze nie odzyskiwała tych pieniędzy w podatkach dochodowych. Interwencjonizm zakładał więc tylko zwiększanie deficytu.

Idea spodobała się politykom, co widzimy do teraz: posłowie lubią przegłosowywać zasiłki socjalne dla wyborców, bowiem ci odwdzięczają się im głosami w dniu wyborów.

Kruszec to tylko problem

Jeśli jednak państwo musi się w kółko zadłużać, nie jest to do pogodzenia z systemem waluty kruszcowej, w którym to obieg pieniądza jest uzależniony od zasobów złota. Nie bez powodu lata 30. przyniosły kres waluty złotej i rozpoczęły drogę państw w kierunku walut fiat. Odtąd pokryciem waluty stawał się dług publiczny.

Zresztą USA świadomie zaczęły dewaluować swoją walutę. W maju 1933 r. Kongres uchwalił tzw. poprawkę Thomasa. Ta upoważniała rząd do dewaluacji dolara o 50 proc. Jeszcze na tym etapie nie chciano w sposób sztuczny zmniejszać wartości pieniądza – w taki sposób chciano tylko wymusić na obywatelach kupowanie… wszystkiego i pozbywanie się waluty, co wywołałoby inflację.

Wtedy Amerykanie faktycznie mocno przestraszeni rzucili się do sklepów. Tyle że szaleństwo to potrwało dość krótko. W odpowiedzi jesienią ogłoszono zamiar dewaluacji dolara, ale bez podawania limitu (czyli Kongres w praktyce mógłby np. zdewaluować dolara nawet o 90 proc.). Tym razem wystarczyło: obywatele USA ruszyli do sklepów i sprowokowali inflację.

Ostatecznie 21 stycznia 1934 r. zdewaluowana dolara i to o aż 40 proc. Niemal jednocześnie zawieszono wymienialność waluty na złoto. Mało tego, wszyscy – zarówno osoby prywatne jak i banki – musieli odsprzedać swoje złoto państwu. Następnie wprowadzono w życie prawo, które ograniczało możliwość nabywania kruszy przez obywateli USA.

To jednak nadal do końca nie pomogło. Sytuację “uratował” dopiero najstraszliwszy konflikt w XX wieku…

CDN.

Bitcoina i inne kryptowaluty kupisz w prosty i bezpieczny sposób na giełdzie zondacrypto.

Tagi
Autor

Na rynku kryptowalut od 2013 r. Współorganizowałem pierwsze w Polsce konsultacje społeczne w Sejmie dotyczące technologii blockchain, a także Polski Kongres Bitcoin, w ramach którego wystąpił Andreas Antonopoulos. Współpracowałem z posłami na Sejm RP, w celu przygotowania interpelacji na temat takich kwestii jak: kryptowaluty, CBDC czy technologia blockchain. Interesuje się historią, ekonomią, polityką i oczywiście technologią blockchain.

Newsletter Bitcoin.pl

Więcej niż bitcoin i kryptowaluty. Najważniejsze newsy i insiderskie informacje prosto na Twój email.

Dbamy o ochronę Twoich danych. Przeczytaj naszą Politykę Prywatności