za
WymianaTowar

Prawo i podatki – cz.V – Zakup towarów i usług za kryptowaluty a przychód

Konsekwencją rozpowszechnienia się poglądu (wiedzy) o tym, że wymiana kryptowaluty na inną kryptowalutę stanowi barterową wymianę podlegającą – co do zasady – opodatkowaniu są kolejne pytania.

 

 

Autor: Krzysztof Janas, biuro rachunkowe TAXO

Temat: Zakup towarów i usług za kryptowaluty – czy powstaje przychód (dochód)?

 

Konsekwencją rozpowszechnienia się poglądu (wiedzy) o tym, że wymiana kryptowaluty na inną kryptowalutę stanowi barterową wymianę podlegającą – co do zasady – opodatkowaniu są kolejne pytania.

 

Te pytania dotyczą kwestii dość z pozoru prozaicznej, a mianowicie czy w sytuacji zapłaty za towary lub usługi – ot, jako konsument w codziennym życiu – należy rozpoznawać w tego typu zdarzeniach nieobojętną podatkowo czynność prawną generującą przychód, koszty jego uzyskania, a w konsekwencji dochód. Innymi słowy, czy przy zakupie towarów i usług za kryptowaluty powstaje przychód i jak to się ma do zwolnienia przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 32b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 200, z późn. zm., dalej: “ustawa o PIT”). Cały problem wynika natomiast z tego, że zgodnie z art. 32 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (Dz. U. z 2017 r. poz. 1373, z późn. zm.) znaki pieniężne emitowane przez NBP są prawnymi środkami płatniczymi na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie zaś z art. 227 ust. 1 Konstytucji RP Narodowemu Bankowi Polskiemu przysługuje wyłączne prawo emisji pieniądza oraz ustalania i realizowania polityki pieniężnej. Kryptowaluta nie jest z tego właśnie powodu prawnym środkiem płatniczym, a zatem nie można uregulować zobowiązania płacąc za nią.

 

W celu udzielenia odpowiedzi na tak z pozoru proste pytania przypomnieć należy, że wynagrodzenie (zapłata) za dowolne towary lub świadczone usługi może mieć postać zarówno świadczenia pieniężnego, jak i  rzeczowego (określonego w naturze), np. w przypadku dostawy towaru w zamian za świadczenie usługi czy też w sytuacji zamiany towarów bądź usług.

 

Oznacza to, że odpłatna dostawę towaru (odpłatne świadczenie usług) następuje:

 

  • w sytuacji klasycznej transakcji (pieniądze za towar/usługę);
  • w sytuacji nietypowej, czyli np. wymiany barterowej[1].

           

Barter w najpowszechniejszym rozumieniu to wymiana bezgotówkowa, czyli sytuacja gdy zamiast za towar płacić pieniądze świadczy na czyjąś rzecz usługi lub dokonujemy zamiany poprzez przeniesienie na Sprzedającego własny towar (rzeczy)[2]. Celem barteru jest to, aby nie sięgać po pieniądze. Nie można mieć wobec powyższego wątpliwości, iż barter ma charakter umowy odpłatnej. Z założenia barter powinien polegać na tym, aby wymieniane towary/usługi były sobie równe co do wartości. Umowy barterowe zawiera się bowiem po to, aby uniknąć dodatkowych rozliczeń pieniężnych pomiędzy kontrahentami, a w konsekwencji maksymalne uprościć obrót gospodarczy. Nawet z orzecznictwa TSUE[3] wynika, że zapłata musi być wyrażalna w formie pieniężnej, przy czym nie jest wymagane aby następowało to w jednostkach pieniężnych (może to być np. świadczenie usługi lub dostawa towarów). Podstawą opodatkowania jest zapłata faktycznie otrzymana (którą ma otrzymać podatnik), a nie wartość oszacowana według obiektywnych kryteriów (m.in. wyroki w sprawie C-33/93 czy C-154/80).    

 

       

Odchodząc jednak od teoretycznych wywodów, pora udzielić odpowiedzi na postawione na wstępie pytania. I tak zdaniem niżej podpisanego:

 

  1. a) zapłata za towary lub usługi w kryptowalucie stanowi w istocie rzeczy – na gruncie obecnie obowiązujących przepisów prawnych – umowę zamiany, w której podmiot płacący w BTC przenosi na rzecz Sprzedawcy pizzy lub fotografa świadczącego usługi fotro własność praw majątkowych, jakimi są krypto;
  2. b) otrzymane towary lub usługi stanowią surogat ceny, ale w postaci otrzymanych świadczeń w naturze.

 

Należy w tym miejscu zaznaczyć, że powyższe założenie:

  1. a) opiera się na tym, że pomiędzy zbyciem BTC za PLN (np. na giełdzie) a zbyciem BTC za pizzę nie ma różnicy – tzn. różnica jest, lecz wyłącznie polega ona na tym, że zapłata w tym drugim przypadku nie została wyrażona w jednostkach pieniężnych;
  2. b) zakłada, iż w przypadku zapłaty za pizzę w postaci odpowiedniej liczby BTC istotnie dochodzi do ich przeniesienia bezpośrednio na rzecz Sprzedawcy pizzy.

 

Zupełnie inaczej rzecz będzie się przedstawiać, gdyby pomiędzy profesjonalistą (świadczącym usługi lub zbywającym towary) przyjmującym płatności w krypto, a konsumentem wystąpiłby pośrednik, który świadczyłby usługę polegającą de facto na tym, że:

 

  1. a) to ów pośrednik przyjmie płatność w krypto, zaś Sprzedającemu przekaże odpowiednią ilość złotych, po określonym kursie wymiany, a przy tym wszystkim pobierze określoną kwotę prowizji;
  2. b) to ów pośrednik w rzeczywistości będzie nabywcą BTC, a konsument będzie Sprzedającym (wówczas rozliczenie tego rodzaju operacji powinno być takie same, jak w przypadku tradycyjnych operacji na giełdzie i itp.).

 

Wnioski.

 

  • Zapłata za towary lub usługi w formie krypto stanowi wymianę barterową, także z punktu widzenia płacącego w BTC konsumenta

 

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 32b ustawy o PIT, od 1 stycznia 2018 r., wolne od podatku dochodowego są przychody z zamiany rzeczy lub praw, jeżeli z tytułu jednej umowy nie przekraczają kwoty 6000 złotych[4]. Zmiana powołanego przepisu

 

podyktowana była okolicznością, że:

 

  • konieczne było przywrócenie pierwotnego limitu zwolnienia podatkowego, obowiązującego do końca 2002 r., tj. ustalonego wówczas na poziomie trzykrotności najniższego wynagrodzenia za pracę;
  • ograniczenie kwotowe w zakresie zwolnienia podatkowego w przypadku zamiany rzeczy lub praw powinno odpowiadać realiom gospodarczym;
  • zachodzi prawdopodobieństwo, że z uwagi na zbyt niski limit zwolnienia istotna część przychodów z tytułu zamiany była nieewidencjonowana.

           

Zdaniem niżej podpisanego powołany przepis można z powodzeniem odnieść do sytuacji zapłaty za towary w formie krypto. Dochodzi wszak w takiej sytuacji do zamiany praw majątkowych na towary. Jeżeli zatem kupowana pizza lub inna rzecz warta jest mniej niż 6.000,00 złotych – trzeba bowiem pamiętać, że wartość rynkowa otrzymanych świadczeń za “zbywane” w tej formie krypto stanowi dla konsumenta przychód – to takie przychody są wolne od podatku dochodowego.

 

Należy pamiętać, że w myśl art. 11 ust. 2 i 2a ustawy o PIT wartość pieniężną świadczeń w naturze określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania.

 

Wniosek.

 

  • Zapłata za towary w postaci krypto to umowa zamiany, zaś jeśli wartość nabywanego towaru nie przekracza kwoty 6.000,00 złotych, to przychód taki wolny jest od podatku dochodowego.
  • Zapłata za towary w postaci krypto po zaniżonej cenie – po to tylko, aby wartość przychodu dla konsumenta nie przekraczała kwoty 6.000,00 złotych, nie będzie korzystać z dobrodziejstwa wynikającego z art. 21 ust. 2 pkt 32b ustawy o PIT. Istota jest bowiem rynkowa wartość świadczenia w naturze otrzymanego w zamian za zbywane krypto.

 

Co z zapłatą za usługi w formie krypto ?

 

Niestety art. 21 ust. 1 pkt 32b ustawy o PIT – moim zdaniem – nie odnosi się do sytuacji zapłaty za usługi świadczone na rzecz konsumenta przez profesjonalistę. W powołanym przepisie mowa jest wyłącznie o przenoszeniu rzeczy lub praw. Otrzymanie świadczenia w postaci usługi nie jest ani rzeczą, ani prawem. Innymi słowy, w sytuacji zapłaty kryptowalutami za świadczone usługi, należy uznawać że dochodzi do umowy zamiany, w wyniku której:

 

  • przenosimy na Usługodawcę własność praw majątkowych;
  • powstaje po stronie konsumenta przychód, zgodnie z art. 11 ust. 1 i ust. 2a ustawy o PIT,
  • wartość przychodu – po stronie Konsumenta – powinna zostać wyceniona zgodnie z art. 11 ust. 2a ustawy o PIT (gdyby dochodziło do zbycia krypto na giełdzie za fiat, to byłaby to uzyskana kwota ze sprzedaży; tutaj jest to wartość ceny otrzymanej usługi świadczonej na rzecz innych odbiorców – według cennika);
  • za koszty uzyskania przychodu powinny być uznane – przez konsumenta – wydatki poniesione na nabycie krypto.

 

Należy bowiem wskazać, że zgodnie z art. 11 ust. 2a ustawy o PIT wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się:

 

  • jeżeli przedmiotem świadczenia są usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej dokonującego świadczenia – według cen stosowanych wobec innych odbiorców;
  •  jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione – według cen zakupu;
  • jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu lub budynku – według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku;
  • w pozostałych przypadkach – na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.

 

Podsumowanie.

 

W aktualnym stanie prawnym trzeba sobie uzmysłowić, że zapłata w formie krypto za towary lub usługi powinna być postrzegana – na płaszczyźnie podatkowej – tak samo, jak gdyby dochodziło do jej sprzedania na giełdzie kryptowalutowej lub w kantorze za FIAT’y. Na szczęście obowiązuje art. 21 ust. 1 pkt 32b ustawy o PIT, który w odniesieniu do zapłaty dokonywanej za krypto – przy nabywaniu towarów – może być z powodzeniem stosowany przez konsumentów jako podstawa zwolnienia od podatku dochodowego. Innym natomiast zagadnieniem jest to, czy i jak należy dokonywane – bądź co bądź wciąż transakcje barterowe – dokumentować, niezależnie od tego, że w odniesieniu do rzeczy nabywanych o wartości mniejszej niż 6.000,00 złotych możliwe jest zwolnienie od podatku dochodowego.          

 

[1] Barter był pierwszym systemem ekonomicznym społeczeństw nieposiadających lub nieznających pojęcia pieniądza. W dzisiejszych czasach barter używany jest w wymianie handlowej w celu obejścia restrykcji walutowych lub z krajami cierpiącymi na brak zasobów walut wymienialnych.

[2] Sąd Najwyższy w wyroku z 26 sierpnia 2004 r. (sygn. akt I CK 210/2004) stwierdził, że umowa barterowa jest rodzajem umowy zbliżonej do umowy zamiany, jest konsensualna, odpłatna i wzajemna. Stosuje się do niej odpowiednio przepisy o sprzedaży

[3] Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

[4] Odrębną kwestią jest to, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych nie podlega przychód z zamiany rzeczy, jeżeli podatnik był właścicielem przez okres co najmniej 6 miesięcy (art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d ustawy o PIT). Gdy do zamiany dojdzie przed upływem 6 miesięcy, wówczas zamiana ta jest wolna od opodatkowania, ale pod warunkiem że przychody uzyskane z tytułu umowy zamiany nie przekraczają kwoty 6000 zł.

 

Potrzebujesz pomocy przy rozliczeniu się z obortu kryptowalut? Nasi eksperci służą swoim doświadczeniem – pomożemy Ci zmierzyć się z rozliczaniem kryptowalut i nie tylko! odwiedź nas na Taxo-krypto.pl lub znajdź nas na facebooku.

Dla czytelników Bitcoin.pl 5% zniżki na hasło “bitcoin.pl”.

 

Oferujemy również pomoc prawną: kancelariadekstra.pl

 

Bitcoina i inne kryptowaluty kupisz w prosty i bezpieczny sposób na giełdzie zondacrypto.

Tagi

Newsletter Bitcoin.pl

Więcej niż bitcoin i kryptowaluty. Najważniejsze newsy i insiderskie informacje prosto na Twój email.

Dbamy o ochronę Twoich danych. Przeczytaj naszą Politykę Prywatności