Czy kryptowaluty to najczęściej wybierane narzędzie do prania pieniędzy?

Czy kryptowaluty faktycznie umożliwiają pranie pieniędzy? Pomimo rosnącej popularności cyfrowych aktywów, zauważa się także wzrost nielegalnej działalności z ich wykorzystaniem. Niejednokrotnie raporty branżowe sugerują, że przestępcy coraz chętniej korzystają z nowych technologii, co budzi obawy w społeczeństwie, a tradycyjne instytucje finansowe podtrzymują te niepokoje. Jednakże, przeczą temu wyniki badań, o których mowa w dalszej części artykułu.

Czym w praktyce jest pranie pieniędzy?

Pranie pieniędzy jest procesem, dzięki któremu dochody pochodzące z nielegalnej działalności są ukrywane tak, aby wyglądały na pochodzące z legalnego źródła. Mogą to być np. pieniądze pozyskane poprzez handel narkotykami, korupcję lub przemyt. Przestępcy ukrywają na różne sposoby prawdziwe źródło swoich dochodów, aby utrudnić organom ścigania śledzenie transakcji. Pranie pieniędzy zazwyczaj obejmuje trzy etapy:

• Lokowanie – polega na wprowadzeniu nielegalnych środków do systemu finansowego, np. poprzez wpłacenie ich na konto bankowe lub zakup aktywów, takich jak zagraniczne waluty lub dzieła sztuki o dużej wartości.
• Maskowanie – w tej fazie środki są przemieszczane w ramach złożonych transakcji, aby ukryć ich pochodzenie i stworzyć sieć licznych transferów, utrudniających wykrycie oryginalnego źródła.
• Integrowanie – na tym etapie wyprane pieniądze są ponownie wprowadzane do gospodarki jako pozornie legalne środki, np. poprzez zakup nieruchomości lub inwestycji w cenne wartości materialne.

Praktyka prania pieniędzy jest poważnym wykroczeniem, które degraduje integralność systemu finansowego i służy finansowaniu różnorodnych przestępstw, w tym terroryzmu. Jest ono nielegalne w większości krajów, w związku z czym rządy wprowadziły przepisy (zawarte w ustawie AML) mające na celu zwalczanie tego procederu. W Polsce udział w praniu pieniędzy grozi karą pozbawienia wolności do 8 lat oraz grzywną, której wysokość może sięgnąć nawet 1 miliona euro.

Kryptowaluty a działalność przestępcza

Zarzuty dotyczące kryptowalut jako narzędzia służącego do prania pieniędzy, wynikają z ich zdecentralizowanej natury oraz anonimowości, co może dawać wrażenie odpowiedniego środka do tuszowania pochodzenia pieniędzy. Kryptowaluty stały się popularne w niektórych kręgach do realizacji płatności za produkty i usługi, które nie są do końca legalne lub zaliczają się do szarej strefy.

Ze względu na łatwość w realizowaniu wielu przelewów w krótkim czasie, kryptowaluty mogą potencjalnie służyć do fazy lokowania i maskowania, które opisano powyżej. Nielegalnie pozyskane środki mogą zostać rozprowadzone na setki lub nawet tysiące indywidualnych portfeli kryptowalutowych lub trafić na dziesiątki różnych giełd i zostać wymienione na szereg innych aktywów.

Jak pierze się pieniądze kryptowalutami

Kryptowaluty od dawna są oskarżane przez media i sceptyków branży o służenie jako narzędzie do prania brudnych pieniędzy, ze względu na ich zdecentralizowaną naturę oraz anonimowość, co czyni je potencjalnie atrakcyjnymi dla przestępców. Jednakże, to mit, że kryptowaluty są głównym narzędziem prania brudnych pieniędzy. Chociaż są one wykorzystywane przez niektórych przestępców do realizacji płatności za produkty i usługi nielegalne lub szarej strefy, nie są one najczęściej używanym narzędziem do tego typu celów.

Jednym z najpopularniejszych sposobów prania pieniędzy za pomocą kryptowalut jest mieszanie cyfrowych walut za pomocą specjalistycznych “mikserów”, co utrudnia śledzenie źródła pochodzenia pieniędzy.

Zgodnie z przepisami AML/CFT, międzynarodowe organy ścigania mają uprawnienia do żądania informacji od firm kryptowalutowych oraz do monitorowania ich działań, co może pomóc w wykrywaniu prania pieniędzy i innych nielegalnych działań związanych z kryptowalutami.

Przeciwdziałanie praniu pieniędzy za pomocą kryptowalut

Jednakże, aby zwalczać pranie pieniędzy i finansowanie terroryzmu na rynku kryptowalut, wiele krajów wprowadza przepisy AML/CFT. W Wielkiej Brytanii, chociaż kryptowaluty nie są traktowane jako środki finansowe, podlegają one przepisom AML/CFT, co wymusza na firmach kryptowalutowych uzyskanie regulacji od brytyjskiego odpowiednika Komisji Nadzoru Finansowego. W celu zwalczania nielegalnej aktywności i wychwytywania potencjalnych przestępców, wiele organizacji na całym świecie wykorzystuje sieć blockchain, w tym Europol i inne międzynarodowe służby wywiadowcze.

Walka z praniem pieniędzy

Wprowadzenie regulacji AML/CFT dla kryptowalut ma na celu przeciwdziałanie praniu brudnych pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Jednakże, według raportu Chainalysis, kryptowaluty stanowią tylko niewielki procent “pranych” środków w porównaniu z gotówką, bo tylko 1%. Zaledwie nieliczne adresy blockchain są odpowiedzialne za większość przypadków prania pieniędzy z wykorzystaniem kryptowalut. Mimo to, władze na całym świecie wdrażają środki zapobiegawcze, stale zwiększając nadzór nad rynkiem kryptowalut. Statystyki wykazują, że to gotówka jest znacznie częściej wykorzystywana jako narzędzie do prania brudnych pieniędzy, co potwierdza potrzebę zwiększenia nadzoru nad jej obrotem.

Transakcje dokonywane za pomocą kryptowalut są publicznie widoczne na blockchainie, co ułatwia identyfikację podejrzanych aktywności. Procedury KYC oraz rozbudowana analityka danych również pomagają w zwalczaniu nielegalnych działań. Można więc stwierdzić, że dzięki bezpieczeństwu i przejrzystości rynku kryptowalut śledzenie przestępców zajmujących się praniem brudnych pieniędzy staje się łatwiejsze.

Mimo to nadal istnieje powszechne przekonanie, że kryptowaluty są całkowicie anonimowe i mogą być w pełni wykorzystywane do nielegalnych działań. Jest to jednak tylko mit, ponieważ większość transakcji dokonywanych za pomocą kryptowalut jest publicznie widoczna na blockchainie. Dzięki temu każdy może zobaczyć szczegóły transakcji, w tym adresy nadawcy i odbiorcy, kwotę transakcji oraz datę i godzinę. Ta przejrzystość ułatwia śledzenie i monitorowanie transakcji, co umożliwia identyfikację podejrzanej aktywności.

Poza tym firmy takie jak Chainalysis i Elliptic wykorzystują dane blockchain do analizy i monitorowania w instytucjach finansowych i organach ścigania. Również wiele giełd kryptowalutowych analizuje transakcje pod kątem wyłudzeń, wymaga od użytkowników przejścia procesu weryfikacji tożsamości KYC oraz innych procedur związanych z ustawą AML. To pomaga w zapobieganiu wykorzystywania kryptowalut do prania pieniędzy.

Giełda kryptowalut, która walczy z praniem pieniędzmi

Pomimo fałszywych przekonań związanych z branżą kryptowalut, platformy umożliwiające handel kryptoaktywami podejmują wiele inicjatyw samoregulacyjnych, które mają na celu ochronę klientów i utrudnienie działalności potencjalnym przestępcom.

Jednym z przykładów takiej inicjatywy jest kampania społeczna prowadzona przez Kanga, która ma na celu przeciwdziałanie praniu brudnych pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Akcja ta nazywa się „Nie Pie(p)rz” i skupia się na edukowaniu użytkowników na temat przeciwdziałania procederowi prania pieniędzy.

Kanga zwraca uwagę na to, jak ważna jest edukacja, ponieważ często użytkownicy kryptowalut padają ofiarą oszustów i nieświadomie przyczyniają się do procederu prania pieniędzy. Dzieje się tak, ponieważ oszuści wykorzystują adresy portfeli swoich ofiar do wyprania nielegalnie pozyskanych pieniędzy, co może prowadzić do nieprzyjemności prawnych dla poszkodowanego, nawet jeśli nie był świadomy działań przestępczych.

Podsumowując, kryptowaluty stanowią tylko niewielki procent pranych pieniędzy na całym świecie, a branża kryptowalutowa z własnej inicjatywy podejmuje działania, mające na celu edukowanie użytkowników blockchaina o niebezpieczeństwach związanych z omawianym procederem. Przykładem takiej inicjatywy jest kampania “Nie Pie(p)rz” prowadzona przez polską markę kryptowalutową Kanga. W ten sposób branża kryptowalutowa pomaga w eliminowaniu procederu prania pieniędzy.