Ministerstwo Finansów publikuje Krajową Ocenę Ryzyka. Kryptowaluty pod lupą.

17 lipca 2019 opublikowana została pierwsza krajowa ocena ryzyka prania pieniędzy i finansowania terroryzmu. W treści obszernego dokumentu swoje miejsce znalazły również kryptowaluty, którym przypisano jeden z najwyższych poziomów ryzyka.

https://www.gov.pl/web/finanse/krajowa-ocena-ryzyka-prania-pieniedzy-oraz-finansowania-terroryzmu

Szacując ryzyko posłużono się 4 stopniową skalą, w której oceniono poziom podatności (1-niski, 4-bardzo wysoki) oraz poziom zagrożenia (1-niskie, 4- bardzo wysokie) wykorzystania kryptowalut do transferowania wartości pochodzących z nielegalnych źródeł:

Przy ocenie 3,0 kryptowaluty plasują się na jednym z najwyższych poziomów ryzyka, ustępując miejsca jedynie:

• wykorzystaniu osób fizycznych do przewozu pieniędzy poprzez granice państwowe – ocena 4,0
• bezgotówkowej wymianie waluty (fiat) połączonej z transferem środków – ocena 3,4
• firmanctwu – ocena 3,4
• usługom telekomunikacyjnym w zakresie numerów o podwyższonej płatności (połączenia premium) – ocena 3,2

i co ciekawe (oraz niestety źle wróżące na przyszłość):

• organizowaniu akcji crowdfundingowej w celu legitymizowania posiadanych lub przekazywanych środków pieniężnych – ocena 3,2.

Czym jest Krajowa Ocena Ryzyka?

Wraz ze zmianą ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu weszły w życie przepisy nakładające na Generalnego Inspektora Informacji Finansowej obowiązek sporządzenia ujednoliconego dokumentu mającego na celu opisanie zjawisk związanych z praniem pieniędzy na szczeblu krajowym oraz dokonanie oceny poziomu ryzyka prania pieniędzy w Polsce (ogólny poziom ryzyka oszacowano na poziomie średnim, ocena 1,95).

Pierwsza krajowa ocena ryzyka zgodnie z ustawą z 2018 roku miała powstać w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy. Kolejna ocena sporządzona zostanie za 2 lata.

Jakie skutki ustawa może mieć dla kryptowalut?

Od lipca 2018 roku wszystkie podmioty prowadzące działalność kantorów oraz giełd kryptowalut, bądź prowadzące portfele kryptowalutowe uznane zostały za podmioty zobowiązane do wprowadzenia polityki przeciwdziałania prania pieniędzy i finansowania terroryzmu.

Podmioty te zobowiązane były do wprowadzenia wewnętrznych procedur umożliwiających identyfikację i ocenę ryzyka związanego z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu w zakresie prowadzonej przez nie działalności.

Ustawa zakłada jednak obowiązek aktualizacji wewnętrznej oceny ryzyka w związku ze zmianami jego czynników – z czym będziemy mieli do czynienia, właśnie gdy opublikowana została krajowa ocena. Może to doprowadzić do zaostrzenia procedur AML/KYC nie tylko w samych giełdach i kantorach, ale także w instytucjach które świadczą dla nich usługi pośrednie, tj. banki i dostawcy usług płatniczych.

Co więcej, krajowa ocena ryzyka jest podstawą do opracowania strategii przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Strategia ta ma określać konkretny plan działań mających na celu ograniczenie ryzyka związanego z praniem pieniędzy oraz finansowaniem terroryzmu.

Można się jedynie domyślać, że wobec wysokiej oceny poziomu ryzyka, w przypadku walut wirtualnych zaplanowane zostaną kolejne wytyczne mogące utrudnić rozwój nowych firm z tej branży.

Inne istotne informacje

Z treści dokumentu wynika, że wskutek działań podjętych przez Komisję Nadzoru Finansowego od listopada 2017 roku banki obsługujące kantory i giełdy krypto „wypowiedziały zawarte relacje z takimi podmiotami oraz zadeklarowały podejmowanie działań skutkujących odmawianiem zawierania relacji z tzw. giełdami kryptowalutowymi w przyszłości”.

Następnie takie same kroki podjęto w stosunku do Krajowych Instytucji Płatniczych będących dostawcami usług dla podmiotów z tej branży. Na przełomie lat 2017/2018 skutkowało to zniknięciem z rynku znacznej części podmiotów prowadzących obrót walutami wirtualnymi. Obecnie sytuacja zdaje się poprawiać a firmy, które przetrwały, powoli budują relacje z tradycyjnymi instytucjami finansowymi.

Wiele miejsca poświęcono także ryzykom związanym z prowadzeniem nieuregulowanych zbiórek crowdfundingowych. Może być to kolejną z pobudek do wprowadzenia bardziej rygorystycznych regulacji w tym zakresie.

Najważniejsze wnioski

Pierwszy rok po wejściu w życie ustawy można było traktować jako „okres przejściowy”.

Obecnie możemy spodziewać się pierwszych kontroli z GIIF. Bezwzględnym warunkiem prowadzenia w Polsce działalności opartej o kryptowaluty jest więc nie tylko posiadanie wewnętrznych regulacji AML/KYC ale także rzeczywiste ich egzekwowanie.

Sytuacja taka musi spotkać się ze zrozumieniem przede wszystkim ze strony użytkowników, którzy w dalszym ciągu niechętnie podchodzą do weryfikacji tożsamości.

W mojej ocenie ostatnie wypadki związane z upadkiem giełdy Bitmarket aż nadto pokazały, że korzystanie z legalnie działających podmiotów, potrafiących dostosować się do trudnych przepisów daje większą gwarancję bezpieczeństwa powierzonych środków.

Finansowanie terroryzmu

Jedynie marginalnie należy wskazać, że Polska oceniona została jako kraj o niskim ryzyku związanym z finansowaniem terroryzmu. Sama ocena wykorzystania – w Polsce – krytpowalut do finansowania terroryzmu również jest niższa niż w przypadku prania pieniędzy.

Źródła:

https://www.gov.pl/web/finanse/krajowa-ocena-ryzyka-prania-pieniedzy-oraz-finansowania-terroryzmu

Krajowa Ocena Ryzyka Prania Pieniędzy oraz Finansowania Terroryzmu, ANEKS NR 2 SCENARIUSZE RYZYKA PRANIA PIENIĘDZY: https://www.gov.pl/documents/1079560/1080340/ANEKS+NR+2+Scenariusze+ryzyka+prania+pieni%C4%99dzy.pdf/5def8308-7bc2-639f-0d79-dd205cd4ba47

Krajowa Ocena Ryzyka Prania Pieniędzy oraz Finansowania Terroryzmu, ANEKS NR 3 SCENARIUSZE RYZYKA FINANSOWANIA TERRORYZMU: https://www.gov.pl/documents/1079560/1080340/ANEKS+NR+3+Scenariusze+ryzyka+finansowania+terroryzmu.pdf/933f2a76-2c48-d895-7d8b-2a592b7bacef

Autor: adwokat Mateusz Kara

www.kara.com.pl
https://m.facebook.com/Adwokat-Nowych-Technologii-Mateusz-Kara-393936621411899/