Dowód zerowej wiedzy – przełom w ochronie danych obywateli UE

Unia Europejska pracuje nad przełomowymi przepisami dotyczącymi ochrony prywatności danych obywateli. W ubiegłym tygodniu Komisja Przemysłu, Badań Naukowych i Energii uwzględniła dowód zerowej wiedzy w nowelizacji projektu związanego z cyfrową tożsamością (eID).

Czy UE chce chronić prywatność danych obywateli?

W dniu 9 lutego europejska Komisja Przemysłu, Badań Naukowych i Energii przedstawiła poprawki dotyczące ram regulacyjnych w kontekście cyfrowej tożsamości. Co istotne, nowelizacja przepisów zawiera standard dowodu zerowej wiedzy. W kwestii formalności – chodzi o kryptograficzną procedurę, w której jedna ze stron potrafi udowodnić drugiej, że jest w posiadaniu pewnych danych, bez ich ujawniania.

Komisja przegłosowała wprowadzenie aktualizacji przepisów. Sumarycznie, oddano 55 głosów za, a jedynie 8 przeciwko. W dalszej kolejności odpowiednie organy będą omawiać projekt w trakcie negocjacji trójstronnych.

Szczegóły projektu nie zostały udostępnione opinii publicznej. Mimo to, w komunikacie prasowym zapewniono, że obywatele UE otrzymają pełną kontrolę nad swoimi danymi. W teorii będą mogli zatem swobodnie decydować o tym, jakie informacje i komu będzie można udostępnić. Jak czytamy w opublikowanej notatce:

Nowy eID umożliwiłby obywatelom identyfikację i uwierzytelnianie się online (za pośrednictwem europejskiego portfela tożsamości cyfrowej) bez konieczności uciekania się do dostawców komercyjnych, jak ma to miejsce obecnie – praktyka, która budzi obawy dotyczące zaufania, bezpieczeństwa i prywatności.

Jonas Fredriksen, który pełni funkcję starszego dyrektora ds. spraw rządowych UE, wyjaśnił we wpisie na Twitterze:

Propozycja ułatwiłaby pojawienie się nowych modeli biznesowych i możliwości w gospodarce cyfrowej, ponieważ firmy opracowują innowacyjne produkty i usługi, które opierają się na dowodach zerowej wiedzy i rozwiązaniach eID.

ZK proofs to be embedded in EU law! The European Parliament has officially included use of zero-knowledge proofs in its negotiation positions for the trilogues with the Council on the regulation of digital identity & related 🇪🇺 apps #privacy #digitalidentity #ZeroKnowledgeProofs pic.twitter.com/fvptmcBYJ0

— Jonas Frederiksen (@europe4crypto) February 14, 2023

W połowie grudnia 2022 roku został opublikowany na ten temat specjalny raport badawczy. Objaśnia on dokładnie, w jaki sposób można połączyć dowód zerowej wiedzy z europejskim systemem tożsamości elektronicznej eIDAS.

Warto również wspomnieć, że dowód zerowej wiedzy jest ostatnio często poruszanym zagadnieniem przez różnych badaczy. Starają się bowiem ustalić, czy wykorzystanie tej technologii umożliwi zachowanie zgodności z przepisami dotyczącymi przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy przy jednoczesnym utrzymaniu prywatnego charakteru kryptowalut.

Informacja o wprowadzeniu standardu dowodu zerowej wiedzy do projektu regulacyjnego UE stanowi również pewien paradoks. Z jednej strony Unia Europejska chce chronić prywatność obywateli, a z drugiej jednak pracuje nad wdrożeniem cyfrowej waluty banku centralnego (CBDC). Ten rodzaj aktywa będzie raczej skrajnym zaprzeczeniem idei prywatności i anonimowości, która jest tak istotna w świecie kryptowalut.