Nowe zastosowania blockchaina w obrocie gospodarczym

Kryptowaluty to nie tylko bitcoin, a blockchain to nie tylko technologia umożliwiająca funkcjonowanie kryptowalut.

 

Kryptowaluty to nie tylko bitcoin, a blockchain to nie tylko technologia umożliwiająca funkcjonowanie kryptowalut. Potencjał blockchaina polega na wielości jego zastosowań. Licencje typu open source pozwoliły na dowolne oraz nieodpłatne wykorzystywanie i modyfikowanie kodu źródłowego. To stąd wynika nieograniczony dostęp specjalistów z branży IT do rozwijania technologii rozproszonych rejestrów. Technologia służąca pierwotnie Bitcoinowi, doskonalona przez lata, stała się rewolucyjną – dla wielu przypomina początki popularyzacji Internetu. Warto przyjrzeć się, dla jakich inwestycji oprócz kryptowalut i ICO stał się inspiracją blockchain.

 

Rozproszone rejestry pozwalają na zawieranie umów w postaci smart kontraktów, dzięki którym transakcje o charakterze międzynarodowym mogą mieć natychmiastowe wykonanie z pominięciem kosztów przewalutowania, (a nawet ewentualnej egzekucji!), jak to ma miejsce przy tradycyjnych formach płatności.
Dopóki kryptowaluty nie zostaną potraktowane jako pieniądz, metoda „płatności” nimi okazuje się transakcją barterową. Może to mieć znaczenie dla obowiązku rozliczeń bezgotówkowych dla przedsiębiorców – polskie przepisy bardzo rygorystycznie zostały dostosowane do przepisów UE dotyczących przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu – kwotą limitowaną jest 15 000 zł. Jeżeli wartość transakcji przekroczy tę kwotę, pominięcie obowiązku rozliczeń za pomocą rachunku bankowego jest sankcjonowane. 

 

Handel oraz transport międzynarodowy to natomiast dziedziny, które najbardziej mogą skorzystać na wykorzystywaniu blockchaina do obniżania kosztów transakcji – nie chodzi tylko o metody płatności, ale o możliwość obserwacji etapów transportu i dokumentacji z nim związanej. W przypadku ewentualnych sporów związanych z nienależytym wykonaniem umowy, można by w sposób łatwy ustalić podmiot odpowiedzialny za np. uszkodzenie produktu na danym etapie transportu.

 

Ponadto, pochodzenie obiektów pozostających przedmiotem handlu również może zostać opisane za pomocą blockchaina. Takie rozwiązanie pozwoli zweryfikować oryginalność danego produktu w sposób niezaprzeczalny. Rozproszenie bazy danych uniemożliwi podrobienie zapisu, potwierdzającego tę oryginalność. Dotychczasowe rozwiązania wykorzystywały zaufanie do „trzeciej strony”, potwierdzającej autentyczność certyfikatów. Dziś nie jest to konieczne – dzięki mikroprocesorom i danym zapisanym na blockchainie można obserwować te dane dzięki wyspecjalizowanym platformom.

 

Weksle na blockchanie to na tę chwilę prawdopodobnie futurystyczna wizja w świetle obowiązujących przepisów, a także dorobku doktryny. Konieczna jest zmaterializowana forma dokumentu, którego treść opisana została w art. 1 i 101 Ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe. Wymagany jest, oprócz ściśle określonej treści, podpis wystawcy wekslu. Kwestią do rozważenia jest nowelizacja Kodeksu Cywilnego dotycząca zrównania mocy prawnej klasycznego dokumentu z dokumentem w formie elektronicznej. Dzięki tej nowelizacji, można chociaż próbować odnosić te przepisy do sytuacji zaistniałej między wystawcą wekslu własnego a remitentem (wierzycielem wekslowym).
Pojawiają się prototypy weksli odpowiadających potrzebom obrotu elektronicznego. Jedno z rozwiązań pozwala na cyfrowe odwzorowanie sytuacji posiadania oraz wydania dokumentu, a także dokonywania na nim zapisów i podpisu elektronicznego.

 

Rynki predykcyjne również mogą wykorzystywać blockchain. Tokeny uczestników rynku mogą zostać zabezpieczone dzięki smart kontraktom, bez pośrednictwa np. bukmachera, a określonej platformy emitującej token. Po dokonaniu zakładu dotyczącego następstw określonego zdarzenia, smart kontrakt przyporządkuje określoną liczbę tokenów zwycięzcy. W związku z tym, że roszczenia z gier lub zakładów to zobowiązania niezupełne (łac. obligationes naturales), wierzyciel jest pozbawiony możliwości wykorzystania aparatu państwowego do dochodzenia świadczenia. Wyjątkiem są zakłady zarządzone lub zatwierdzone przez państwo w ten sposób, że minister właściwy do spraw finansów publicznych w drodze decyzji rozstrzyga o charakterze zakładów i gier, jeśli nie zostaną przyporządkowane kategoriom ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych:

 

„Art. 2. 2. 2) Zakładami wzajemnymi są zakłady o wygrane pieniężne lub rzeczowe, polegające na odgadywaniu: zaistnienia różnych zdarzeń, w tym zdarzeń wirtualnych, w których uczestnicy wpłacają stawki, a wysokość wygranych zależy od umówionego, między przyjmującym zakład a wpłacającym stawkę, stosunku wpłaty do wygranej – bukmacherstwo.
2a. Przez zdarzenia wirtualne rozumie się generowane komputerowo zdarzenia dotyczące sportowego współzawodnictwa ludzi lub zwierząt.”

 

W związku z tym, że tokenom daleko od statusu pieniądza czy rzeczy, roszczenia z zakładów tego typu nie podlegają wspomnianym przepisom, a więc i ewentualna egzekucja nie znajdzie łatwego oparcia w przepisach prawa cywilnego. W przypadku smart kontraktów, cała transakcja odbywa się w sposób zautomatyzowany i pomimo braku mechanizmów prawnych odnoszących się do egzekucji, następuje ona samoistnie.

 

Technologia, o której mowa, może posłużyć do m.in. obniżenia kosztów stosowania procedur KYC, które mają na celu weryfikację użytkowników, może zapobiec ryzyku blackoutu, jeśli znajdzie zastosowanie w branży energetyki (umożliwiając rozdysponowanie nadwyżek wyprodukowanej energii elektrycznej). Jedną z idei było utworzenie spółki na blockchainie. Zjawisko zainteresowania kryptowalutami zdążyło już przejść ewolucję, której efektem są coraz to bardziej zaskakujące projekty.

 

 

by Kancelaria Adwokacka Mateusz Kara