Kopanie kryptowalut (mining) – czym jest i jak działa? Jak kopać bitcoiny?

Zrozumienie procesu kopania kryptowalut, zwłaszcza bitcoina, otwiera przed nami drzwi do fascynującego świata cyfrowej ekonomii. Mining, czyli kopanie, to nie tylko sposób na zdobycie własnych kryptowalut, ale również integralny element funkcjonowania sieci blockchain. Zanim jednak zdecydujemy się zainwestować swoje zasoby w zdobycie bitcoina, warto zrozumieć mechanizmy stojące za tym procesem, a także dokładnie przemyśleć aspekty finansowe tego przedsięwzięcia.

Kopanie kryptowalut nie jest już tak proste jak kiedyś, gdy wystarczył zwykły komputer. Teraz, aby stać się górnikiem cyfrowym, potrzebujemy specjalistycznego sprzętu – koparki kryptowalut dysponującej znacznie większą mocą obliczeniową niż standardowy pecet. Oprócz inwestycji w sprzęt, musimy także zwrócić uwagę na koszty energii elektrycznej oraz przewidywany wzrost trudności wydobycia w sieci. Może to znacząco wpłynąć na czas zwrotu z inwestycji w sprzęt.

W tym artykule odpowiadam na złożone, acz fundamentalne pytania: czym jest kopanie kryptowalut, jak działa, oraz jak zacząć kopać bitcoiny? Omawiam również narzędzia, które pomogą Ci ocenić, czy kopanie jest dla Ciebie opłacalne. Znajdziesz tu także informacje na temat zakupu sprzętu do kopania oraz jak sprzedać zdobyte kryptowaluty. Wszystko to dostosowane pod sytuację rynkową z 2023 roku.

Zapraszamy do dogłębnego zaznajomienia się z tematem, aby świadomie podejmować decyzje w świecie cyfrowego górnictwa. Przewodnik, który przedstawiam, nie zawiera przykładów konkretnego sprzętu, aby pozostać ponadczasowym. Przybliżę Ci ogólne zasady, które pomogą w rozpoczęciu przygody z kopaniem kryptowalut.

Co to jest kopanie kryptowalut?

Kopanie kryptowalut, znane również jako mining, to proces, w którym transakcje dokonane w sieci kryptowaluty są weryfikowane i dodawane do blockchain, czyli publicznego rejestru. Proces ten odbywa się poprzez rozwiązywanie skomplikowanych problemów matematycznych przez cyfrowych górników (zwanych również minerami).

Kopanie pełni dwie fundamentalne role. Z jednej strony odpowiada za emitowanie nowych jednostek kryptowaluty, z drugiej zapewnia bezpieczeństwo sieci poprzez weryfikację transakcji i utrzymanie spójności blockchaina. Dzięki temu procesowi, sieć kryptowaluty staje się zdecentralizowana, transparentna i odporna na różnego rodzaju ataki i manipulacje.

Jak działa kopanie kryptowalut?

Gdy transakcje są grupowane w bloki, minerzy rywalizują, aby jako pierwsi rozwiązać trudny problem matematyczny związanego z danym blokiem. Ten problem matematyczny jest zazwyczaj funkcją haszującą, której rozwiązanie wymaga znalezienia odpowiedniego hasha spełniającego określone kryteria. Kto pierwszy znajdzie poprawne rozwiązanie, ten zgłasza je do sieci, a pozostałe węzły weryfikują je.

Funkcja haszująca to algorytm, który przekształca dane wejściowe (na przykład tekst lub liczbę) w łańcuch znaków o stałej długości, zwanym haszem. Każda unikalna wartość wejściowa zawsze generuje ten sam unikalny hash, ale nawet niewielka zmiana danych wejściowych powoduje zupełnie inny hash. W kontekście kopania kryptowalut, funkcja haszująca używana jest do stworzenia matematycznego problemu, który minerzy muszą rozwiązać. Muszą znaleźć pewną wartość, która po przejściu przez funkcję haszującą, spełnia określone kryteria, na przykład zaczyna się od określonej liczby zer. 

Po zweryfikowaniu rozwiązania, nowy blok jest dodawany do łańcucha, a miner, który rozwiązał problem, otrzymuje nagrodę w postaci nowo wydobytych kryptowalut oraz opłat transakcyjnych z transakcji zawartych w bloku.

Proces kopania kryptowalut można porównać do gry w bingo. Transakcje to liczby, które gracze (minerzy) starają się ułożyć w odpowiednim porządku na swoich kartach (blokach). W bingo, kręcenie bębnem generuje liczby, w kopaniu kryptowalut, minerzy “kręcą bębnem” poprzez rozwiązywanie skomplikowanych problemów matematycznych. Kto pierwszy ułoży właściwy zestaw liczb (rozwiąże problem matematyczny) i zostanie zatwierdzony przez pozostałych graczy (węzły w sieci), ten wygrywa rundę, dodając swój blok do długiego łańcucha bloków i otrzymując nagrodę w postaci nowo wydobytych kryptowalut oraz opłat transakcyjnych.

Co powinieneś wiedzieć zanim zaczniesz kopać kryptowaluty? 

Kopanie kryptowalut to fascynujące, aczkolwiek wymagające przedsięwzięcie. Perspektywa posiadania prywatnej “maszyny do wytwarzania pieniędzy” brzmi kusząco, ale przed zanurzeniem się w świat cyfrowego górnictwa, warto zastanowić się nad kilkoma kwestiami. Po pierwsze, zrozumienie opłacalności kopania jest kluczowe. Zaleca się przeprowadzenie dokładnych kalkulacji, zwracając uwagę na wartość bitcoina, a nie lokalnej waluty, gdyż zyskowność miningu silnie koreluje z ceną bitcoina na rynku.

Drugim kluczowym czynnikiem jest cena prądu. Z tego powodu duzi gracze na rynku górnictwa cyfrowego niekiedy decydują się na bardziej egzotyczne lokalizacje dla swojego sprzętu, np. w Libii, Iranie, czy Nigerii. Warto jednak wziąć pod uwagę, że gospodarki tych państw nie należą do najstabilniejszych, co również należy wkalkulować w ryzyko. Jeśli już wybrałeś odpowiednią koparkę, i znasz cenę prądu, należy dokładnie przeanalizować, jaki zysk jesteś w stanie wygenerować, a także kiedy osiągniesz punkt zwrotu inwestycji, znany jako “break even point”. Wykorzystanie narzędzi do oceny opłacalności miningu jest tutaj nieocenione.

Dobrym kalkuratorem możliwych zarobków, uwzględniającym zmiany w trudności kopania, jest ten dostępny na stronie Buy Bitcoin Worldwide. W momencie pisania artykułu kalkulator ten zakłada 0.4527678% dzienny wzrost całkowitej mocy sieci, co było średnim dziennym wzrostem w ciągu ostatnich 6 miesięcy. Dzięki uwzględnieniu tej zmiennej, kalkulator prezentuje wyniki bardziej zgodne z rzeczywistością w porównaniu do innych narzędzi, które mogą pokazywać znacznie wyższe, przekłamane zyski.

Kalkulacje – czy kopanie kryptowalut jest opłacalne?

Aby skorzystać z tego kalkulatora, wystarczy wprowadzić hashrate twojego urządzenia do kopania, jego zużycie energii oraz koszt elektryczności w formularzu widocznym na stronie. Jeśli masz więcej niż jedno urządzenie, możesz pomnożyć hashrate i zużycie energii przez liczbę urządzeń lub wypełnić formularz dla jednego urządzenia, a następnie pomnożyć wynik przez liczbę urządzeń, które posiadasz​.

Jak skorzystać z kalkulatora na stronie Buy Bitcoin Worldwide?

1. Wpisz Hash Rate twojego urządzenia.
2. Podaj Power Consumption, czyli zużycie energii twojego urządzenia.
3. Wpisz Cost in $, czyli koszt elektryczności za kWh w USD.

Wyniki z kalkulatora są przedstawione w kilku sekcjach i uwzględniają dzienny, miesięczny i roczny zysk, a więc pokazują, ile możesz zarobić w danym okresie czasu, a także jakie są koszty wydobycia kryptowaluty.

Konkretny przykład

Cena bitcoina wynosi obecnie 113,156 PLN. Przyjmijmy, że kosz inwestycji w koparkę to 2000 zł. Przeliczając tę sumę na bitcoiny, otrzymujemy około 0.0177 BTC. Analizując opłacalność kopania, dostrzegamy, że po 100 dniach koszty energii elektrycznej zaczną przewyższać zyski z wydobycia, co uczyni naszą koparkę nieopłacalną. Dodatkowo, kalkulacje pokazują, że koparka nigdy nie wydobędzie równowartości 0.0177 BTC, co oznacza, że inwestycja się nie zwróci.

Często popełnianym błędem jest zakup koparki mimo niekorzystnych prognoz opłacalności, zakładając, że kurs bitcoina będzie nadal rósł. Przyjmijmy, że po 100 dniach koparka wydobędzie dla nas 0.01 BTC. Jeżeli w tym czasie kurs bitcoina wzrośnie do 130,000 zł za 1 BTC, wartość wydobytych przez nas bitcoinów wyniesie 1,300 zł. Na pierwszy rzut oka wydaje się, że straciliśmy 700 zł, ale w rzeczywistości zapłaciliśmy za koparkę 0.0177 BTC. Skoro wydobyliśmy jedynie 0.01 BTC, oznacza to stratę 0.0077 BTC (w tym przypadku 1,001 zł).

Jeżeli z Twojej kalkulacji wynika, że koparka nie wydobędzie tyle bitcoinów, ile za nią zapłaciłeś, a zakładasz, że kurs wzrośnie, bardziej opłacalnym rozwiązaniem może być zakup bitcoinów zamiast koparki.

Zalecam zakup koparki tylko wtedy, gdy Twoja analiza przedstawia realną datę zwrotu inwestycji.

Należy pamiętać, że wszystkie kalkulacje są jedynie orientacyjne, gdyż trudno przewidzieć przyszłe zmiany trudności kopania oraz kursu bitcoina. Niemniej jednak, analiza opłacalności oparta na historycznych danych może pomóc w dokonaniu świadomej decyzji.

Ile można zarobić na kopaniu kryptowalut?

Zarobki z kopania kryptowalut mogą być zróżnicowane i zależą od wielu czynników, takich jak cena kryptowaluty, trudność kopania, koszt energii elektrycznej oraz moc obliczeniowa koparki. Wysoki kurs kryptowaluty i niska trudność kopania mogą przyczynić się do większych zysków, jednak ryzyko związane z fluktuacją cen i wzrostem konkurencji zawsze istnieje. Dlatego przed rozpoczęciem kopania, zaleca się przeprowadzenie dokładnej analizy opłacalności, aby zrozumieć potencjalny zwrot z inwestycji.

Warto także zastanowić się, w jaki sposób chcesz kopać kryptowaluty. Solo mining to opcja dla bardziej doświadczonych górników, którzy chcą mieć pełną kontrolę nad procesem i są gotowi podjąć wyższe ryzyko w zamian za potencjalnie większe zyski. Dołączanie do puli wydobywczych pozwala z kolei zminimalizować ryzyko i uzyskać regularne, choć mniejsze zyski.

Jeszcze inną opcją są tzw. kolokacje, czyli inwestycja w kopalnie kryptowalut zarządzaną przez firmę specjalizującą się w wydobyciu. Inwestor czerpie wówczas zyski z urobku proporcjonalnie do swoich udziałów w kopalni i nie musi przejmować się obsługą sprzętu.

Nie musisz kupować koparki, by czerpać zyski z kopania kryptowalut. Platformy typu pay-per-share umożliwiają prosty dostęp do górnictwa bez konieczności nabywania, czy konfiguracji sprzętu. Jedną z takich opcji jest NiceHash, który umożliwia zakup mocy obliczeniowej od osób dysponujących sprzętem, aby np. wykopać jakąś niszową kryptowalutę na początkowych etapach rozwoju projektu. Wymaga to oczywiście szczegółowej analizy fundamentalnej.

Inną opcją jest GamerHash, który umożliwia kopania kryptowalut z pomocą domowego komputera. Oczywiście podrasowane pecety gamingowe wykopią znacznie więcej niż biurowy laptop. Choć nie sposób wyciągnąć tu więcej niż kilkadziesiąt USD miesięcznie, nawet z potężnego komputera obsługującego wszystkie najnowsze gry na ultra, może być to ciekawe doświadczenie, aby poczuć się jak jeden z emitentów wspierających zdecentralizowaną sieć.

Kupujemy koparkę

Zakup koparki kryptowalut to decyzja, która wymaga gruntownego zrozumienia zarówno technicznego, jak i finansowego aspektu górnictwa cyfrowego. Na rynku dostępne są różne typy koparek, wśród których dominują urządzenia oparte na technologii ASIC (Application-Specific Integrated Circuit). Są one zoptymalizowane pod kątem wydobywania konkretnych kryptowalut, takich jak Bitcoin, oferując wysoką moc obliczeniową przy relatywnie niskim zużyciu energii.

Alternatywną opcją są koparki FPGA (Field-Programmable Gate Array), które stanowią kompromis między uniwersalnością a wydajnością. Koparki FPGA są reprogramowalne, co oznacza, że mogą być dostosowywane do wydobywania różnych kryptowalut. Choć są mniej wydajne niż koparki ASIC, mogą oferować lepszą efektywność energetyczną oraz większą elastyczność.

Proces zakupu koparki rozpoczyna się od zidentyfikowania odpowiedniego sprzętu. Nowe koparki można zakupić bezpośrednio od producenta lub od lokalnych dystrybutorów, którzy oferują gwarancje oraz wsparcie techniczne. Zakup używanej koparki jest bardziej ryzykowny, ale może być tańszy. Jednak, przed zakupem używanego sprzętu ważne jest, aby dokładnie zrozumieć jego stan techniczny oraz historię eksploatacji.

Inną kwestią jest cło oraz opóźnienia w dostawie, szczególnie gdy kupujemy koparki od producentów zagranicznych, zwykle z Chin. Cła i opłaty importowe mogą znacząco zwiększyć koszt zakupu, a opóźnienia w dostawie mogą wpłynąć na szybkość rozpoczęcia wydobycia.

Wiele osób decyduje się na zakup koparek w ramach ofert “pre-order”. Często oferują one niższe ceny za urządzenia, które jeszcze nie zostały wyprodukowane. Choć może to być kuszące, istnieje ryzyko znacznych opóźnień w dostawie, które mogą negatywnie wpłynąć na opłacalność inwestycji. Rynek kryptowalut jest niezwykle zmienny, a opóźnienia w dostawie mogą oznaczać, że koparka straci na wartości lub stanie się nieopłacalna zanim jeszcze rozpocznie wydobycie.

Po zakupie koparki, ważne jest również, aby zrozumieć, jak skonfigurować urządzenie, dołączyć do odpowiedniej puli górniczej (pool) oraz jak zarządzać i zabezpieczyć swoje zasoby kryptowalut. Górnictwo kryptowalut jest złożonym przedsięwzięciem, które wymaga starannego planowania i ciągłego monitorowania, aby pozostało opłacalnym.

Jak sprzedać kryptowaluty?

Sprzedaż kryptowalut ewoluowała z pojawieniem się nowych platform i usług. Oprócz bitomatów, kantorów stacjonarnych i online oraz scentralizowanych giełd kryptowalut (CEX), istnieją teraz zdecentralizowane platformy wymiany (DEX), które oferują handel peer-to-peer bez konieczności weryfikacji. Dodatkowo, niektóre portfele dysponują zintegrowanymi funkcjami wymiany, umożliwiającymi szybką sprzedaż kryptowalut.

Wraz z rosnącą adopcją, niektóre tradycyjne platformy inwestycyjne również zaczęły oferować handel kryptowalutami, co zwiększa dostępność i ułatwia sprzedaż dla szerokiego spektrum inwestorów.

Czy kopanie kryptowalut jest ekologiczne?

Ekologiczność wydobycia kryptowalut stała się gorącym tematem, gdyż tradycyjne metody kopania są znane z wysokiego zużycia energii. Nowe podejście, takie jak górnictwo z wykorzystaniem energii odnawialnej lub technologii energooszczędnych, staje się coraz bardziej popularne. Firmy mogą zarobić na tej niszy, oferując ekologiczne rozwiązania górnicze, takie jak farmy solarnych koparek czy usługi recyklingu ciepła. Na przykład, projekt Bitcoin Clean ma na celu promowanie ekologicznego górnictwa, a Power Ledger oferuje platformę do handlu zieloną energią w ekosystemie blockchain. Z kolei MintGreen zamienia odpadowe ciepło z koparek na ciepłą wodę.

Warto zauważyć, że w zależności od sposobu pozyskiwania energii, średnie straty już na etapie “produkcji prądu” wahają się od 30 do nawet 70%. Ponadto ok. 30% światowej energii jest marnowana ze względu na brak odpowiedniej technologii do magazynowania i redystrybucji. Branża górnictwa cyfrowego stanowi niebagatelny czynnik motywujący do znajdywania coraz efektywnych sposobów na wykorzystanie nadwyżek i redukcję strat w zużyciu energii.

Przykładowo, firmy produkujące paliwo mogą wykorzystać nadwyżki energii do kopania Bitcoinów, co pozwala im zmonetyzować energię, która inaczej zostałaby zmarnowana. Jeśli przedsiębiorstwo produkujące paliwo generuje więcej energii, niż jest jej potrzeba do prowadzenia głównych operacji, może zainwestować w sprzęt do kopania kryptowalut i wykorzystać nadmiar energii do generowania dodatkowych dochodów. Taka strategia nie tylko zwiększa efektywność wykorzystania energii, ale także otwiera nowe źródła dochodów dla firm.

Chociażby Tecpetrol, argentyńska firma naftowa, zdecydowała się na kopanie kryptowalut, aby wykorzystać nadmiar gazu pochodzącego z jej operacji. Firma stworzyła gazownię kopalnianą w regionie Los Toldos 2 Este w argentyńskiej Patagonii. Inicjatywa ta wpisuje się w globalne wysiłki na rzecz zrównoważonego rozwoju, ponowne wykorzystanie inaczej marnowanych zasobów i potencjalne zmniejszenie emisji. Krok Tecpetrol pokazuje jak wiele możliwości jest jeszcze do odkrycia przez tradycyjne branże w sektorze krypto.

Warto dodać, iż mimo negatywnego obrazu, branża kryptowalut nie jest tak nieekologiczna, jak mogłoby się wydawać. Roczne zużycie energii przez sieć Bitcoin wynosi około 113 TWh. Jednocześnie, globalny sektor bankowy zużywa około 263,72 TWh rocznie. Co więcej, górnictwo złota również jest energochłonne, zużywając około 131,9 TWh energii rocznie.