Friedrich Hayek, noblista XX wieku, dziadkiem Bitcoina i kryptowalut?

Friedrich August von Hayek (1899-1992) był wiedeńskim ekonomistą, prawnikiem i filozofem. Zasłynął m.in. z otrzymania Nagrody Nobla w 1974 roku. Wyróżnienie to dostał wraz z Gunnardem Myrdala w obszarze ekonomii za „pionierską pracę w dziedzinie teorii pieniądza i wahań gospodarczych oraz za pogłębioną analizę współzależności zjawisk ekonomicznych, społecznych i instytucjonalnych”. Wykazali oni szkodliwy wpływ rządowej polityki pieniężnej na stabilny rozwój gospodarki. Hayek był ogromnym zwolennikiem liberalizmu. Powszechnie krytykował także model gospodarki planowej oraz socjalizm. Był także jedną z najbardziej wpływowych osób szkoły austriackiej.

Friedrich Hayek napisał kilka wybitnych książek, a jedna z nich pod tytułem “Denacjonalizacja pieniądza” jest bardzo bliska idei kryptowalut. Bardzo możliwe, że twórca (lub twórcy) Bitcoina, kryjący się pod pseudonimem Satoshi Nakamoto, byli świadomi dzieła Hayeka napisanego w 1976 roku. Można nawet wysnuć luźną teorię, że Hayek mógłby być dziadkiem kryptowalut. Przewidział powstanie prywatnych walut, jednak nie mógł wiedzieć, jaką dokładnie formę przybiorą.

Czym jest szkoła austriacka?

Szkoła austriacka jest heterodoksyjną szkołą myślenia ekonomicznego opartą na metodologicznym indywidualizmie. Koncepcji ta mówi o tym, że zjawiska społeczne wynikają z motywacji i działań jednostek.
Charakteryzuje się ona także silną krytyką neoklasycznych, marksistowskich, keynesowskich i monetarystycznych teorii ekonomicznych. Chociaż Austriacy mają różne poglądy na politykę gospodarczą, szkoła austriacka jest zwykle postrzegana jako „nauka ekonomiczna wolnego rynku”. Friedrich August von Hayek był zarówno jednym z twórców, jak i prawdopodobnie najwybitniejszym przedstawicielem Austriackiej Szkoły Ekonomicznej.

Austriacki noblista Friedrich August von Hayek urodził się w Wiedniu w 1899 roku. Po I wojnie światowej uzyskał doktorat z prawa i ekonomii. Był uczniem Ludwiga von Misesa, który twierdził, że niemożliwe jest racjonalne funkcjonowanie gospodarki planowej. Jego poglądy zmusiły Hayeka do porzucenia starych paradygmatów i przyjęcia liberalizmu. Później Hayek otrzymał stanowisko w London School of Economics dzięki Lionelowi Robbinsowi, kolejnemu uczniowi Misesa. W Londynie rozpoczął stałą debatę z J.M. Keynesmem odnośnie konkretnych poglądów ekonomicznych.

Friedrich Hayek w późniejszych latach pracował na Uniwersytecie w Chicago, na Uniwersytecie we Fryburgu i na Uniwersytecie w Salzburgu, gdzie przeszedł na emeryturę w 1977 roku. W 1974 roku otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie ekonomii między innymi za analizy współzależności zjawisk gospodarczych, społecznych i instytucjonalnych. Po przejściu na emeryturę poświęcił się podróżom, rozpowszechniając swoje idee. Ten wybitny ekonomista zmarł w 1992 roku we Fryburgu i został pochowany w Wiedniu.

Rząd niszczy pieniądz

Hayek słusznie obwiniał rządy za wielką inflację, która wybuchła w latach 70. Państwa zmonopolizowały tworzenie walut, a proces ten trwał od lat. Dodatkowo zostały zniesione wynikające z umowy, zobowiązania do wymiany banknotów na złoto i srebro. Kolejnym krokiem było znaczne zwiększenie podaży pieniądza. Spowodowało to nagromadzenie długu, którego obecnie nie można spłacić. Oczywiście inflacja trwała nadal i mamy z nią do czynienia do dziś. Według Hayeka, rozwiązaniem byłoby umożliwienie konkurencji walutowej poprzez eliminację monopoli i denacjonalizację pieniędzy.

Denacjonalizacja pieniądza

Dlaczego wyłącznie rząd może emitować swoją walutę? Czy prywatna firma nie zrobiłaby tego lepiej w warunkach wolnorynkowych?

Friedrich A. Hayek twierdzi, że władza, która ma monopol na emisję pieniądza powoduje, że gospodarki regularnie wpadają w kryzysy. Z tego też powodu obywatele tracą swoje oszczędności. W 1976 opublikował on pracę “Denacjonalizacja pieniądza”. Biorąc pod uwagę liberalną przynależność polityczną, Hayek przypisuje całe zło pieniężne faktowi, że banki centralne państw narodowych mają monopol na kontrolę i emisję pieniędzy. Tylko one wpływają na tak istotny aspekt życia każdego obywatela. Wyraźnym negatywnym skutkiem złych decyzji polityki pieniężnej (które ostatecznie są decyzjami politycznymi podejmowanymi przez polityków) jest inflacja. To samo zjawisko, które profesor Hayek wskazał jako główny nowotwór gospodarczy. Inflacja przecież, tak naprawdę bezpośrednio wpływa na kieszenie zwykłych obywateli. Zgodnie z propozycją Hayeka dowolne osoby lub firmy miałyby swobodę kreowania własnych pieniędzy w celu konkurowania z rozwodnionymi pieniędzmi wyemitowanymi przez rząd, które były już w obiegu.

Zaznaczył też, że wszyscy konkurujący emitenci nie tworzyliby tej samej waluty, ale zupełnie inne, o potencjalnie różnych nazwach i właściwościach. Każdy taki emitent pieniądza zarządzałby swoją walutę. Decydowałby między innymi o jej ilości w obiegu, aby jak najlepiej zaspokoić potrzeby danego społeczeństwa. Emitent, który drukuje zbyt wiele własnych banknotów, zauważyłby znaczny spadek akceptowalności swojej waluty, ponieważ straciłaby ona na wartości.

Zastanówmy się, czy Bitcoin może zaliczać się do powyższej definicji? Na pewno jest mu do niej najbliżej, ze wszystkiego co zostało do tej pory wymyślone. Hayek wierzył, że społeczeństwo wybrałoby te waluty, które najlepiej by mu odpowiadały w danym momencie. Z kolei prywatni emitenci takich pieniędzy, byliby de facto zmuszeni, aby stale oferować konkurencyjne i lepsze alternatywy dla pieniądza państwowego.

Skutkowałoby to także tym, że rządy musiałyby stopniowo “naprawiać” swoje waluty (to znaczy obniżyć stopy inflacji) lub stracić udział w rynku w stosunku do prywatnych podmiotów. Rozwiązanie to jest z pewnością interesującym pomysłem, o którym Hayek pisał ponad 40 lat temu.

Więcej na ten temat dowiesz się z książki “Denacjonalizacja Pieniądza” dostępnej teraz w języku polskim, dzięki przekładowi Jakuba Chmielniaka.

https://animi2.com/product/denacjonalizacja-pieniadza-friedrich-august-von-hayek?collection=nowosci